Skip to main content

Full text of "Reys-boeck van het rijcke Brasilien, Rio de la Plata ende Magallanes, : daer in te sien is, de gheleghentheyt van hare landen ende steden, haren handel ende wandel, met de vruchten ende vruchbaerheyt der selver: alles met copere platen uytghebeelt. Als oock de leste reyse van den Heer van Dort, met het veroveren vande Baeye de Todos los Santos,"

See other formats 

























TT* 


WW I HJ—JJi 


— 


(xL 




* 


















































































































































































r 


r 







s 





tFtïe XlXXj 


^M.iT 6 /ij'. <?-, f^l <*r. ^ ^^ ^ X X .?.) . x 

t/f- X‘. ^ ^ /(^v£ï xéX A^>, ^^</p <Js(L~, ^ /J*. 

^'LA^~% j ^Jr ÓlsÓZ-'^ C i lX ~^\ ^ k.c£ y ^ <> - * **■*- ^y C^u*# S-e C^-y A-, /'V-^ •£* . 

. dv Z-A,**">. ^ f ^ '* ' ' ' : 

J&. K 4 X •J^As^-«~^^-Sl /S '<^''- 

' * • V , ■ C^ 


X- 




















4 


"■* BtpjB-botcït ban öt t ti/cta 

BRASILIEN, 

Riode»la>Plaa{ttbCMagallane$, 

^aetmtefïenig/ 

32 e ö beleg® entöept ban bare %anben enbe 

^teben/ ïjaten ïjanbd enbe ioanöd/met bc 
t£judjten enbe $?ucï)t&aerïjept bet 
feftjer:3tüè$ met Copete pla<= 
ten uptgïje&edt. 

SUfóooeft 

De lefte Réyfe van den Heer van Dort, met 
get bet'Obeten banbe ^aepe De todos los 
SaiMos.tfamen gïjeilelt boo? n. q. 



'xj* 


0g)eb2UC&t int Sfaflponfej* Zeereu/ Slmto 1624 , 

8y l&u Cir4fis 


I 





































# 


Öïe be ftaerten/bie gier in bit boert bestenen $£n/ 
fonbe totïlen foerten/enbe om bie te licfitet 
H binben/fb in bier peber Mett on 
3Ön öe&oo||jclfïe ^öcfïclr/ 

.• . «' * .• ‘ 4 . ♦ ; . 

©e Jfnate bon Magaiian« enbe Rio & ia pjata.fnit öbn binben inbe c 
ge ïtaertebanbeHanbenbanBrafii^fuitgbp binbeninbe o. ’ 
ge mcttz banRioGenefoenbes.yincente,fuit0b|»binben aen beE 
ïtaerre ban WiitErafiii cn ,met beCpïanben banbe Amazones, wio* 

pp»? enbe Ofwoco, fblt gbP Woben in De h, 

«? * 


Place van $. Salvador aen fet, p. 
Van Pern.ambuco aéif:t,p 





















* ir , A T‘ 1 Is ; > 




,y- yjt 


ftep$-ï>oecït ban -%>>> 

BRASILIEN, * 

Rio de la Plata, Magallanes CltDC Le Maire, 

31>aer intefieni$ 

Wc gpïegpntïjept banïjarelEanben enbe fleben/ïjaa 
renpnbeï enbe toanbeï/metbe b?ttcï)ten enbe 
bjuclit&aerüept bet felber: alïeb «iet 
Copcre platen afgjjebedf. 
ftteood* 

De lelie Rey/è van den Hcorvan Dort, met het in-nenaen van 
2S£l£pctolt Todos los Santos 
^ÏJCfMtfcOtr? N. G. 

i ï/ £... _ 1 •. iji . , .' ■> _.■ ' 

Cotten <!]5oettoiIIigljen Hefcr. 




%• 




. «* 





berbe beeli$banrUïepföoedtban Bnfiiienjfo ijl Dat ïjierge» 
fjanbeït faï toerben ban bele enberfcïjepbcng lauben/ Jpjobiüs 
lien/Jjteben/ifïaben# en JSeeeujic/bie toijt en jijt ban malta» 
beren afgelegen lijn/ foo geeft get ond noobtglj gebae&t <&m* 
gtmjlige boo? al met co?tetooo?ben te berclaren/in toat 

boegen bat top befe 25efc0?tjbinge fnllen berboïgen/tet toeldte 
« niet allee bienfligïj toefen en faï om ben gantfep inpiit/maer 
ooc om be gelede o?b?e/jlijI/ooge inerc enbe uuttiggept/ fo ban 




top in on$i ttoee» 
.. _ iote eil oberbïoe* 

bige fc&aM-ijdte llanben ban Pem en chiü.met beeï tooubenrjdte 
notable/efi feer eurieufeoöferbatienban^aer Gour, süver, Quickni- 
'vcrjVmcK^enïfH btuclbèaedjept Der 2 Cerbe/neffen$ be berdariftge 

ban alle beggelegentljept banbe Kaften, Havens, B aeyeri,Revieren, KI ipp en. 
Sant- platen,'Steden, Dorpen, £ ft Berghen.biebaCr Patl OUt$ belttntjijn g£» 

toeejl/ofte ban toepniglj jatëprtoaertb ontbet t^ijn getotgbr. 
S» toelrftefteffpijbtnge bat topgeromëaijntotac t’jBcpf An- 
end oft chiiuéjt toelc be Itant-fcïjepbmgc i$ba chütefi basbt 3 $?e» 
bintièbauMagaU anes.sï?dïÜf fuï[£ïöfUJUt! 2 Mttf gCUlU$ 0 /öi' 0 ^ 

" ij Cr ar» 


s 


fci! 


1 


til 























Craetaet banket booj^. JUcp? afbeginnenbe tot be gïjcmeïbe 

ï)?0üin£icn banbo Straet Magallanes.CnÖe bo Landen der PatagonJ,^Up&Ce» 

ïtjf fter boo?t baren en tomen boo? öe straet ïeMaire tot in be jfï oojt* 
5 cc: batr top ban aï ïangjff be Eee-cupen booger aencomen ful=> 
ïen nae Poiro Dtfire, enbe nae be %anben enbe ibteben/ bit ontrent 

Riodela Plata gÖfïffiSen3tjn:afó naraelijeft bet gbebiebt bans uenos 

Ayres, Aflümpcion f HOt Oudad RealbaCt töp OHt be g^0lfg{)tntlicpt b0tt 

be feïbe 1 anben naberupt te beeïben oodt bp fuïïen boegben/öe 
paffagie boot s.&« dek siera na ben 2&ergb ban Potofi: toeïefte rep# 
fc afgebaen jijnbe/fullen top na be j^oojt-jee toeberom fteeren/ 
e nbe berbolgê be cupe na beïatibê ban Z?ra/iiien 3 paffeerbe boojbp 

R.Grande,Iflade S.Catharina,la £ananea,San Vincenta, Santos, Angra des Rt yes, Rio 

GenerpjEfpiritu Santo, be baoogfite oft dippen ban Abroihos-Pucnp seguro 

San Salvador g£)Clegï)en ibbC S5aepe ban Todos los SantpSjSergippo de Rey, 
Pernambiico,S. Maria de Farinha,Rio Granda,C> Marco,Povo de Sierra,eft be ÖtOOs 

te i&ebicren ban be Amazones,wiopoco enbe onnoco. 

*©it i0 ben inzout enbe be o?b?e ban aï t’gcne bat gier tegen# 
lnoo?beJnc befebiebé enuptgebeeït faïbJo?ben,^et ioeïcu goet* 
gunpigc Eefer bienen faï al£ een Cafeï/joft geitje alleen goebe 
en correcte |Dao-ïtaerte/biebe Ece-barenöeliebcn getooon $ijn/ 
piet baerop berepfe tenemê/om gare eourfen na be feïbe te ma* 
ften/ofttenminpen bare oogen fomtoijlen baer op te fïaen/enbe 
Save getoenpe pre&en/baer in te erfcennë. ïDant aï be geïegent# 
bept ba ïjetnooJber&aeïbe/fal uin bit Craetaet eojteïijc/daer* 
Jtjefc/enbe troutuelijc/fo boo? afbeeïbinge atè boo? be bpgaenbe 
befe®?ijbingeboo? oogen gepelt bjoiben/benefteng be^negten 
bie inbe fdbe ïanben biafpn/enbe ben banbd en toanbeï banben. 
gbenen/bie begbetndbepïaetpnbetooonen. 
aBatnuödangï)t|êt gene batter te feggben tébanbe $coi# 

bet quartiercn/aïiffba Venezuela,NituGranaden,Cuba enbe £lpaniola,ntet 
belatibcn ban Panama,Guaiimala,Nüeva Efpania,Virginia,enbe Florida,inert 

aïïe;ö met 2^efc0?ijbingï>en cnbemctfEfbeeïbinge feer pertinent 

in bet cerpe brei ban bit feïfbe toerc berdaertimet een bifcourjse 
ban be €>utbept ban wat- indien, getto dien upt be geïeertpe/out# 
fïe/ènbebepe scribenten bieinbeïBereltbefient jijn.^ocp aê# 
gaenbe eldiepïaetfe in t’ parcicuïier/ en too?t bier in bit berbe 













berïanüer# gcconqnefïeert 3 gn getoec|ï. HMcfte fatten mee# 
altoos gaet oogge merrft gegabtgebben opbefeet treffelgefte 
25 aepe Ban T®dos iós Santo*,bie om gare goebe enbc bequame gele» 
gentgeptBan Thomé dcSofaBerrgct i# met be^tabt Ba s saivador, 
öaer get $of aïtgt# getoecfï i#/nict teggenftaenbe bat be ftabt 
Pcrnambuco altoos mebe Ban groote neeringge ia getoeclï / en fcer 
ttjcftBan©oIc: maer en ia fo plapfant nict/nocg footoelnietge* 
legen al# be anber e/om met alle toinbê alle be aenpaïenbe ïanbc 
fejo?t elcft op fijn epgen pïaet# Bergaeït. IBacr be coflupmen bic 


en fpeïen/fulïen in t’gencraeïin t’©ierbe^eei Ban bit toerc/upt* 
ggelepttoojben. $u betogï bat Brafiikn teel get pjincipaelfïe i# 
Ban alle get ggene bat gier befcg?eBen too?t in bit tegentooojbi* 
ge berbebeeï/foo en fai t' niet buptêp?opoofito£fen/ baer top al 
gier cojtelgc aentogfen/ be geïegentgepten be tempcratnre Ban 
Ginter efi jsomet/jtem ooc be maniereban alle be weft-indien en 
Booinameïie Ba utafiiien te befepïen/tot contentement Banbe gene 

A • "• . V- _ . A. - ^Ya C A. ^ A A lil jL 


BrafUien i# een Banbe aïbcrtoarmfte (anbê Ban gegeel weft-indien, 
borg eBentoel Biet foo geel al# bteBan Afr^upt ooifaftebattee 
be gitte boo 2 ben reggen beter getcmpert toojt. 110 ant get regêt 
baer Beel en birtoiï#/ eft baer op Bolggt ban terftont een gelbere 
date J>onne-fcgtjn/biebe Itucgt en be Bocgtiggepbt ber füerbe 
fo natureïgrft en liefftjcft tempert/ batter be suycke. in oBecBloet/ 


toelefte licgteïgcft te Berfiaen i# uptbegroote meniggteBanbe 
J|>upcfter-moïen#. 3©ant al ijl bat in dcftê IBoïê jaedgcje meer 
ban 8oo.bupfentponbê Suyck«sberept toojbê /nocgtan# fo toer=* 
ben baer geteït bp be4oo. molen# Ban S. Vinccnte tOt Pernambuco^ri 
bcfpatieBan ontrent joo.mglen/toeï Ber fïaenbe/ mgïf Ban urê 
gaen#: toant bat 3gn be ratjle bic top boojgaen# in onfebefcgjg* 
Bingge geb?npdten/een# beel# om batfe met be&pacnfcgeLeguas 
niet qnaïge en acco?berë/anber # beel# en Boo?natnelic om batfe 
occ beter te Bertfaen 3 gn: toant in eïcft ïantgeeftmen bifferente 
ntiiïen/ntacr Ban uren gaen# jgnber oBer al *?. jn eengraeb. 

m I _ V*. k V _ ^ _ yf ^ V a A A. AA. fcth. A. AA A A A Y A. A A ^ AA 



% iij ^>on/ 


i 













^ott/foo öatfe be J^on ttoeemaïen b’jaerg Robe t’ Rooft crngen: 
tn m met tegenfïaenbe/fo ifïbaer inbe #mter fcout/metbeel 
Rag tl enfnceu/cHbe bit nier ft op bic tijt aïft tn Europa sonitt i<?/ 
tod berftaenbe bat Ret baer ban s.-vmcente af te beginnen (t’toelc 
ontrent onbet ben Tropicm capricomi gelegen 10 ) Roe ^upbeïite&et 
na be stra«Magaiiancs.Roe ïtoubct Ï0. pocRtang en beftaet baren 
ginter tn geenen ©o^fr/gelijcït ais? Riet Rp om?: tnaet alïeen in 
febete lïbte tomben en Ragd-bupê/bienocR Ret ïof bet &oomê / 
nocR be groente beef fïert-bobeme? geê groote fcRabe en boen/ib 
bat Ret baer ibgdijdt een aertfeR parabij*?: als? be eene touebt 
rtjp I 0 lt 0 b’anber groen/in bpegê batter be Ginter pïapfiertger 
ib/banop fomntige pfaetfenin Europa be bonter, itetgbene bat 
top Riet fcRipen / is? fo bebent bp aïïebe gene bieint t’Iant ge* 
tneeft 3ijn/batmcn boo? loutere fabulen en pbde b jootnen aebte 
moet aife Ret gene bat be oube HatReuren in boojtijbenbanbe 
anben/bie onbet■ be £onne gelegê^nn/gefeRjeben Rebben/afó 

tflY ?*Slf Ite fllt^1111 f 7rtnïtafetif / On\)££t)^J 

'en.Dê tijt bie al» 

. x - • zs - -1 - — - ^—’"*••■ wMwyv j-v ornoc oacn crcij 2 £icii t*® 

pn toat be maniere belangt ban befe Weft-Mien tebefepfen/fa 
m noobtgR bat ton u berdaren/toeldte tRbenin t'jacr bat baer 
toe öcbeauaemjïe3ijn: Ret toelebe in benaboïgenbe obferbatic 
tlaerïpcft te fien tb. 

Éanbe jïroomen enbe totnben. 

feitje aïgf be Jyon continueeriye ban raDojlennaer fIBeflc 
b?aept/fo gaetooc betoinb inberupme %tt bangelneftê/fo toel 

inbe 0o0?t-3ec/alsfinbeEupt-5ee: rtoeïebe boo?langeerbarëts 

Reptbebonbenib/en too?tRebem?-baegbs?bp aïle £paenfcRen/ 
po?tugpfen/franfcRen/engeïffRen/eü Peberfanbcn? aifo ge* 
pactifeert. Socftet tot een p?oebe ban fboo?f 3 . aïïe nieutoe pa» 
in0Hnê/fet£ Op Wcfr Indien gebaê too?ben.©oo? eerft ïoopê fp na be 
Canarifche € pïanöen/efi aifo na Cabo Ver de, totter tijt toe batfeben 

gcmelben totnb tonnen geb?upcben: fo bat be gene bic na BrasU 
touien fepien/onber bexinie boo? pa(feren moeten: mact be gene 
bie Raren rours? toiïïen fetten na Ret poo?berffRe bed ban befe 
inzi en bcRoeben niet berber te ïoopen / afóonber öeiiTro P ia. s 
is* ontf ent be ü.gvaöen / oft toat meer / enbc leggRen 

bang? 














<0 eitje nu De ftroomen cft toinbeti fcïjijnêcen betoenen tefjefr 
ben banben loop Der ^>onne/bati i’<®o (ten naerflBeften/foijt 
oocoösen-'"' 





fcjengen/om Zupbeitjt ban onjff af te totjciten/of t poo?beitjc na 
ons? toe te comen/en bat booinameïijc langs? be ftUfie ba Rrafilierv 
taant ban beu ttjt af bat be J^omte ben .^uator gepaffeett is?/ont 
tiaer ongtoe te conten (ïjet toelcïte gcfcljiet inbemaent ba 3@ar*- 

tin# ’ ' ~ . . . “ 

0et èuptten (©oflen nêft’i 

ftroomen met ïjaer b?engë/b|pntaenben lang totittgfultus? toe 
gebuerenbe/efi ban allenaltene? berftauteenbe:toantban §>tp* 







tebefeplemljoe toel bat be ïefte bloot ban cnfe|jtebetlanbers? pn* 
bet beïept banben heerban Do« inbe tijben boo?fcpbt/recï)t tee 
contrarie bie lanben aengïjebaen Ijeefr/Ijet toclcfte bp be fpaen* 
ft fjen meer eétooberije fcljrjnt te toefen/aïs? eé naturelijefte pa* 
bigatte.<©e na ber berelatinge Ijoe bat ffelbe toegegaen is?/faï* 
men btnben op fijn epgljen plaets?/te toeten/baer top befcf)$üm 

fulïen be 25acpe Ü& Todos los Santos. ^oclj fo can Different ftierooc 
tn t* co?teaengctoefen toe?ben. 2IIIe fcljippers? m ftierftebê bic 
beJEcr-baert boo? erpcricntie beftent is?/nemen be boo?f 3 toinbë 
en ftroomen toaer met ïjtt onberfe^ept ban be fonne/oft^omee 
eft tointer .Ccgcn be Hcntê fo reguleren gaer alle feï>ippers?/afó 
fpfpf Canad tuffcïjê €ngeïat en P?ancrQc grpafll’ertsijn/batfc 
be Canarifchc <Êpïanbê tuffcïjeu boo? loopen/en aifo ^upbeltjr aeti 
fêplenna Gabo Verde, lateube be Cplabeh ïBeftdijc ban paer leg* 
gen / en aïfoq om be Kaft ban Guinea looprnbena $axos de S,Anna 0$1J 
bob en ben toint te romen, ptt tube l^erfts?-trjt en beïjoefmiêop 
Befe bingïjen fona.euto niet te letten, IBant als? be ^rljippcrt» 
be Cpïanöcn bon &bo¥«ck gljcpaffcert 3 tjn/foo ftelïen fp fjarett 
cours? na be plaetfen toe/ baer fp toefen toillen / enbe fepïen batt 
boo? b? totnbt beg|jefiecle ïtujt langfis; tnaer fp moeten feer 

% ijij bJeItJE!f 


• ,4 




: “«> 


- ':. V - 






. 


- •* r. 











f 



toef toefmi/batfe baere babetig nietboojbp en fepïen: toant tffc 
batfe om be Zupt gcraften/fo 3tjnfe ban bare repfe berfïeftemfo 
batfe gebtoongen 3tjn bet ïant be-$oo?ben bare j^abetto aen te 
boen/ enbe laten ban bare fcbepenbaer aïencrften*? in bjijben 
^omma t‘ib een generale ft egel ïang$ be gèbeele ftufte ban B n . 
£iien,te toeten/al$ be ^upber (troomen eft tomben toaepen / bats 
menban be-^upben be babensf/baermen toefen toil/ tlanbt fa? 
aenfoecften / enbe ter contrarie ate be jitoojber toinben toaepen 
aen be |ioo?t-5bbe. Dit is? goetgunfït ge atefer/bet gene bat icft 
niet en bcb tonnen na laten/aïbierin plaets? ban een ©oo?-rebê 
te fïeïlê/aïb tot bet gronbigb berftant ban befejüatcrie niet al* 
leen bienftigb/ maer oocft noobigb sijnbe: ©erbopenbe bat gbp 
onfen gebanen arbept int goebe fult aennemen/enbe letten meer 
op be fafien feïftf/ban toel op be eenboubigbeptbanben flijl. De 
nacritte toaerbept is? aengbenaem gbenoegb ban baer felben/aï 
«nis? fp met gbeen pbele tooojben opgbepjoncftt/ boo? be gbene 
Die meer toetenfcbap/ban tooojben focchen: ©aer toel. 


N. V. G 














nnhMHiHnlIiiHj ~ j »iüniniin.liAJini 


nAGALLANES 

Rio de laPiata 

Asumpcion. 




opt inner is 


'tres 


,> tU . \ 

7 Vloroco\ie 


CituLcuL Ti ral 


Jl S 


^üzZêlaJtérril 


UMPCIONS 


easilta 


NOR 


mmnmmiiw mnmmimillir^ 


mniminimilll. Lnuiuiffl 





































































































































































toeft 

tatfe 

batfe 

toen 

^oni 

£lien,t 

ment 
aenfc 
aenö 
niete 
te (lei 
leent 
onfeti 
opbe 
naeeï 
*ni$ 
biet» 















25cfcgjf)bfit8()c Oct Imiöcit tttDe 

ijfllt Magellanes.cribC I-ameef» 

M Ageiianee, alfo gïjenaemt ban ben eer jïen€ongue fleur/be* 
gintaenïjet |Üep?Ancud,enbefi:rccPtt 0embo?bergaIfo 
tot naer 0et ^upben/en toeberom naer 0et <©o|tcn boo? 

fjet lant ban be Araucancn enbe Patagons tot aen Rio de la Plats, boojber 

in 0em begrijpenbe 0et & anbt ban cwea tot be ^traet Rebben* 
be aen be èupt-jtjbe Terra dd Fuégo tot aen be (traet Le Maire. ©an 
Jjet boben-gïjefepbe atac ban Ancud,en3ijnboo?töaert£na 0et 
èupben / gij een meer pïaetfen ban spaengüerdenbebjoont/ban 
alleen ban Indianwi, bie fonber jbteben met partpen tuffcïjen 0et 
öfteboomte 0aer ontijouben. <©efe natie fegijnt b?ienbtfcïjapi 

teljoubenmêt be Araucanen, tbjelcli spa tngiaerts bpanben3tjn : ben 

toelcPten fpïieben ban gïjelijcïten niet enbermdgijen. <èenigïje 
toiïlen feggen bat fjet iBenfcïjcn eter£ 3 ijn/bocïj 0ct en ftan niet 
betoefen toerben/enbe aen be nabolgïjcnbe ïJiftoiie toe! te fpeu* 
ren ib: niet tegïjenftaenbe batfe biel een part enbe bneet boltft 
jijn/bie ïtoube/ Dongïjcr enbe armoebe berb?agcn tonnen: eten 
tneefl rautoe boft/ enbe en fcïjjjnen geenen ‘Öob^-bienft te 0cb^ 
bem 0aer metter jagïjt enbe biffcljeric generenbe. ^p en pïacijs 
ten booj befen aen faer pijlen ofte bjapenen gïjeen pfer* maer 
alleen gïjeflepene fieenftentf te 0ebben: enbe 0aer meffen ofte 
fnijt gereetfcljap teag mebe ban fteen/ nu 0ebben fp t' gebjupe 
ban pfer leeren bennen: apparentelijcban be Spaenfche tfelbegea 
tomen tè. Wat belang0t0are cleeberen/ bie 3 ijn ban beïlen/bie 
fp maer ober be fcïjouberb 0ang0en/boo?tb naecftt enbe barree 
boewgaenbe/fonber op be coube te paffen. $lueet mpbooja 
bergaen / fullentop eerft alle be onbeïooonbe Baeyen CllbC Capcn 

berclaren. 

W baer ib ten Eupben Lago de los Coronados R.de los Rabudos i 5 . gHatC U 

berber alg R.smfondo cabode s. Andiëi op 47. graben / ten ^upben 
ban 0et jRep? Ancud baer aenbolggt s eperdiodtcgoG-l'ego, Cabo S.Ro¬ 
man op 4B. biegt bp tó bc Stootc y li n n 

da mebe op 48. graben/ 4o.minuten. B.ya de los Reyio en serrama baer 
bp té c Cotco.^uptbjaert té Baya s.r»» op 5 1 .graben. ^acr ooeft 

lept cabo de s.Fiandfcoj Sllumet eenig0ecanaiesinïoopen.©an baer 

25 9. mij Jen 






























I 


I 



9. mijlen gupb-bJaertïept ïjet € plant Csinpana, aïfao gïjcnaemt 
omDatöeteenfatfoenbaneenclocïtïjeefribaette Hanbetuaert 

incenigpe Canalen ÏOOpCn / Baya deS.Lazaro Ö|J ^J.gtaÖCO# Ötjf 
oft fc0 Qanalen. Ö tlC£ Opjtjn de los Euangtliftos, Cab.de Vitoria, tft S. Salva¬ 
dor, üp ^è^gtöbcn/cnöc S$ bt Nobrt-caep ban tïract Magallane 3fn 

be Hom ban be <§>traet leggen fellere €p!anben / bie eïclt een 
na fijn fin noemt. Cabo deflTeado i# ben ^upt-jjoecfc ban be jiraet/ 
aen tuien# poet mebe eenige €planben ïiggê/öp be ^paenfrjje 
genoemt AfeUpeiago, nocg %upbeïpelter leggen Los Apoftolos* 
gftu ïuat boo?ber beïangïjt be intoijdten oft gljebjcoclten / batter aen 
be ^upt-jtjbe banbe frraet tot aen Capde Hoorn oft jiraet ban u 
Maire flrecht/i# tot noclj toe anber# niet beftcnt al# in befe ïtaerte 
te ften i#: toant be feïbe nocp niet alle öebaren en $ijn. ^>eïf# 
toerter bp beien gïjettbijfelt/ja bp alle ben grenen/ bie be flraet 
Magallancs befeplt pebben/booj be ftroomen enbebloeben/ bie aen 
be ^upt-3ijbein be fïcaetballen/bat bet eenige €pïanben jtjn/ 
in boegen al# ïjtt bier neffen# afgbebeeït i#:toaer ban elcft een 
oojbeelenfaïnafpn befïe berftant. Uier mebe fullen top boojt 
baren/efi herbalen toie be gljene 3ijn/ bie baer lijfenb ïeben met 
eenigbe bupfent Ufèenfebenin be fïraet tetöiïlenpafleren/gïje=> 
inaegbt beöben/toaer batter ontaïltjclic becï gebleben 3jjn / bie 
top aïbier ban ben eerfïen tot ben lejten toe fnïlen bermelben. 


I^eröael ban alle öe gïjem Die De 

^>traet gïjepaffeert beböen. 

Fetnando Magellanr s , i# be eerfïe bie be feïbe jtraet eerfl ontbeet enbe boo? 
gefepït beeft/enbe be ftraet befen naem gegebê. 3 f# 3 [nno i y «9. 
ben 3.<©ctoberupt s P aen g kn t'fcpl gegaen na be ftuftêban Gumea, 
enbe aïfoo boo? be tuint tujfcben be ttoee Tropkas nae^afiikn gbea 
feplt / enbe aïfoo ^upbelbcft beïtuft ïangb# gïjeïjouben } in 

Rio Gen er o berberfcpenbe: enbe berepfealbu# berbo?bert tot Rfo 
de ia Plats om berfcï) toater/berfoecftenbe boojt# Eupbeïijcftcr aï* 
ïe Cafm enbeBaeyen.om een boojgancft te binben/bertoefbe in een 
feftere baben/om ben IBinter tepafferen/fo bat pp ben Z7.&02 
bember iyw.inbe S^ract geeomen i#/ enbe met goeben boojfpoet 
geraecïtti#totin be ^upt-3ee/enbe boo?ber# ben IBereït-cIoot 
sm te feplen/ Qebbêbe nocjjtan# beel eïlenbeen tegenfpoetgele* 















ben/ïang om te bergaïen/eube gp feïftfin eenbanbe ooft indifch* 
«Êplanben boot ggeblebcn. 

Don Gurierres Carvajal , Biflchop van Plazencia met confentban be ïtepferïijcltc 

IBajeftept fant nabergant 4. fcgepen/ om be feïbe jlraet te pafc 
feren/bie be huil ban suffen lang# feplenbe / 3 ïima lyij.baeri# 
gecomea: maee boo? ilcrcftetempeeiïalbaer ban maïcanberen 
ggeraecïrt / enbe bie banbe boojfepbe fcgepen teggcn get Hant 
aen ftucften ggejïootensijn. ^et bierbefegip toeberom fteeren* 
be/bebont fgnmebe-gefellenop t’ïant/geri befoïaet itaenöe/ en 
gaer toe roepenbe/boe g bcCapitcpn en geeftfe niet toiïlen inne* 
men/om bat get fcïjip enbe be pjobige aï te cïepn en te inepnigg 
toaren tot fulcften grooten aengaenberepfe/met foo beeï bolcp: 
gebben be feïbe albaer te Ianbe ggef aten / foo batter nopt meer 
tgbingge ban ggecomcn ib:enbe $ijn feïbe be iïraet upt gefepït 
na perü.cnb arribeerbenin be ï|abenbanLinu,bacr get fcgip/ en* 
be be ma|l tot memojte toert opggereegt. 

tadriliero Capitepn geeft upten ïajl banben ©icerop ban Pem be feïbe 
ftraet bullen befeplénbanbe^>upbt-3ee af/ be feïbeggcbonben 
gebbêbe/ig gp ba er iu gebate tot bat gp be Nooh-^c in t’ge gcgte 
rreeg:borg boo? ontoeber fo fteerbe gp bteberö na Lima,be ftraet 
alleen met get ggeftcgt boojgetrocften jgnbe/fo gpbercïaerbe. 

F»p Gareu <ÖeneraeI banbe Bloot ban ïtepfetKarekmnno win Sluïio 
i0 upt be ^abenban s.Lucas in s P aen g >en t’fcpï ggegaen / fijnen 
e ouwmemenöe nae jSaafilien, enbe foo boo?tg nae be ftraet Migalla- 
nes baerguben iB.giattuarg/^nno uió.in raerftte : maer tooj* 

ben boo? ftopn enbe butibtmeberom te rugggeggebjeben/nae 
be Baeye ban s.cruce, baeronber get boïeft in eenigge öifojbere 
raecbte / nietteggenflaenbe/ 3gn fp ben 8.$!p?übieberombe 
stractinenbeboo?ggefepït/ foobatfe ben i.gjung inbe Jbupbt» 
30e qnamen/baer fp grooten fto?m creggen/enbe bjerben fo ber* 
firopt/batfe ben 2 Ïbmirael berIo?en/enöe nopt meer en faggem 
3gn aïfoo na be Moiucpn ggebaren/enbe albaer ggearriaeert. 

SirFraBdfcusDricckfepïbeben 13. december/ Hnno 1577- upt «Êngge* 
lanbt / ban Pkymuydc ianggq be huil ban ba; ien , CHÖ 0 Cabo Blan- 
co, naerifladeMayo, enbe samiago, baergp bejbpaenfege een fcgip 
ontleenbt; enbe aïfoo boojtnaec enbe be Braiiiiïcheïm ft/ 

25 ij tOtRio 


1 
























* 


t 


m. 




mam 


r 


I 


1 1 
1 f i 


tot Rio de k Pkta, CtltSe Werto fau lulian Ottt berbetfCÏ)ittgï}e i flïfOO bat 

. |)u ben 24. Uuguftü / Sfinno \ 578. inbe £>traet Magaiknes quant: 
enbe paffeerbe be felbe/ bat ï)p ben 6. december in be ^upt-see 
quam/ftjn cours? nemenbena chili, altijbts? be ftujl Iangs?:boena 
öe be spaenfche groote fcïjabe/ beel bupt maecftenbe / ban alle pet 
gene bat in fijn baertoater quannenbe alfoo boo?t na Oofl- Indien, 
enbetueberomna Enghdmdt, be gpepeele repfeafboenbe in 2. jas 
ren/ enbe 1 o.maenben- sr.iohn winter toefenbebanbe Compagnie 
banbenboo?fepben <©?aecltis? in be Eupbt-$ee ban pent gpe* 
btoaeït/ enbe boo? be fïraet tneberom naer Cngeïant gpefteert/ 
baer pp oocït b?oegper gpearribeert is?. 

Pedro faimiento ts? ben 11. Cctober/ 3 lnno i *79. boo?ïaft banbë ©ite-rop 

ban Lima Upt Callao dé Lima uptgljefeplt j boenbe groote moepte in 
be Cplanben aen be $oo?t-3tjbe ban be £>traet gpelegpen / om 
be £>ttaet te binben: foo bat fp ten ïeften gpebtoongpen iuaren 
t’^ee-toaert in te fetten / baer fp boo? tempeefi ban ntalcanbe* 
ren raecltten. Slïfo bat ftjn ©ice-abntirael niet tneber bp pent en 
quant: maer raecftte ^upt-toaert / gpeïijcft petna berclaert faï 
inerben. ©en Bbmiraeï grraecbte na beeï moepreinbeftraet/ 
om te fien bmt gpeïegpentpept batter mogpte toefen ban paffee 
ren. 25 ebont in be alber*engp|te plaetfen/batmen befeïbenaer 
liet Canon/foube tonnen beb?pben/op batter geen/ sr.Draeck, o fa 
te anbere meer en fouben pafferen/om pareCout-fcpepen te bes 
fepabigpen. ©it ober aï toel afgpetepeftent pebbenbe / is? inbe 
Noort-zce gpecomcn/ enbe na JBpaengien gpebaren/om ben Co=* 
nitteft ban alles? te abberteren. 

FernandoLamero,^pn©iee-abmiraeI ontbeelttebe anber^traet bieban 
Iacob leMaire OÖepafTeert is*. $lls? bolgen faï/enb fteerbe toeberom 
nae Lima fonber be ^traet te tonnen binben. 

J>on Diego Florcs de Balde, is? ^Inno 1582. nptreben aïs?bo?en gefept is? ban 
ben Conincb upt £>paengien géfeplt met 23. Jjjcpepen/ met on? 
trent2yoo. menfepen/met eennieukoe gcbefignecrben Conber=> 
neur banchih, baer onber ontrent 500. folbaten gerebent/biein 
$eberlant gpebient pabben/met ©?outoen/ont in be ^>traet te 
peupleren; pabben 00c alberpanbe Materialen tot opboutoins 
gpeüan een ftabt: enbe ben boo?noemöen Sarmiento toas? baer a* 

pet <0oubetneur gpebeclareert: maer eer fp in be |>traet qua? 

men/ 


ri 

L 


1 ■ 
















men/bergingen biberfdje fcïjepen op be Abreojos^nbet’boïrft ten 
ïeften be Jbtrate aen gjjebaen ïjebbenbe / begonnen een ftabt te 
fcoutoeninbe meefte engïjte/ bie fp noemben s.phüiphe, begonnen 
3!nno 1523. aïtoaer ontrent 400. folbaten bleben / meteenigïje 
©?outoen/enbe be reft ban be ©loot troeft boo?t na cwii. |Baec 
befe miferabilemenfcïjen ïebenfuïcften artnoebe enbeelïenbe/ 
aïïejsi toat fp ïjabben op-terenbe / enbe alle bagïïen boo? ftoube/ 
ïjongïjer / enbe ongïjemacft berminberenbe: toant be Jtëintee 
nuam boo? banben/eer ïjaer gïje3aepbe upt mogfjt romen: baer 

beneben en berftenfp niet upt bare #o?treffegaen / om bePata- 

gonenbie baer ontrent tooonen/foo batfe foo bergingen/batfe ten 
ïeften bare booben nietenconben begraben / enbe befemiferije 
buerbe bp be bier jaren/ten ïeften niet meer afó 2 j mannê obers 
Sebïeben jijnbe / bébben baer op ben bïudjt enbe todjt na Rio de 
ia piata ftegïjeben/enbe baer ftabt ben indianen ingïjemijnt / bie aï* 
baer beeï toapenen gbebonben bebben/bie fp naberïjant geïeert 

bebbentegbebjupeften. _ A 

sir Thomas Candifch ig $tnno 1586. upt pieymuydenban be Cnggelfege Ruft 
aföbefepït: ben ouben cour** / te toeten be boogde banben Tro. 
picos, enbe foo ober na Brafiüen fteftenbe/ stjnin^anuario 3 ïnno 
1587. naer lang martelen enbe groote armoebe/ sijnbe 7.toeftcn 
boenbe/om be ftraet gepaffeert:enbe bonben aïbaer alg boo?fj. 
ig be Flip ftadt fonberbolcft/enbe bet gïjefdjut inber ber aerbebe* 
graben/bet toeïeft fp ontgroeben enbe met baer namen: enbe int 
uptfepïen banbe ftraet banben nocb een Jbpaengiaert aïïeen/ 
biebanbe boo?fcpbe 25. afgbebtoaeït / enbe ben indianen onttoe* 
ften toatf: namen bem mebe: ïjabben ooeft aenranfingben ban 
Indianen, meenenbe bat ïjet jêpaenfcïje toaren/ bïebenaen toeber 
3ijben etteïijcfte boot: aïfoobaer repferontinuerenbe/maeeftten 
grooten bupt in be Zupt 3ee/gDeItjcft ’t fijner pïaetfen bedjaelt 
io/enbe guamen boo? be Moiuques, foo batfe na sj.lBaenben feec 
rijcftelijcft gbelaben in Cngïjelant toeberom aen guamen. 

Tomas Cnades meëbe boo? be ttoeebe repfe om be ftraet te paffere/ be fels 
be toeberom upt pieymuyden, Sïnno i ï 9 i. Uugufti 2 6. met intens 
tie/atèbo?en om be ftraet te pafieren metb?iefcjjepen.©am 
fijn courei ïangsf be ^rafitifche ftuft/baer bp s .Vincentc in nam/ enbe 
plonberbe/betberfebte aen pwo pefire,<^er fp baer guamenfteets 

i ij be tiaeb 


























tie gaer 3lacgt toeberom na €ngeïant/be ttoee rcftercnbe fcge* 
pen boerê be firaet in tot cabo Frowart:g®aer toerben banbê tiercé 
ften toint toeberom gcb?eben:$lilfb batfe na lang berb?ieteUjcftê 
arbept/toeberomaen Porto Defire geraec ten/baer & candes ban get 
anber fcgip berbtoaeïbe: ttecftcnbe na Cabe de Bonne Efperance. 5É>e 
anbere mepnbe aï eben-toeï be £>traet te pafferen / aïg fp oocft 
beben: maer met groote armoebe/in be ftrate felfë aengeranjt 
$gnbeban eenige intooonber£/quaincn niet te min in #ctofter/ 
36nno» s^.in be ^>upt-$ee: maer na eenige bagêtoerben toeber 
om tegen garen banc in be ftraet in geb?ebê/ met fuïcftê afgrijs 
feïijcftê fnelliggept/batfe in 6 . uren/i 3. mijlen fpoepben. 3ilbu£ 
Sijnfe toeberom allencrftenss in be |>oo?t-3ee geraect/ en in €n=> 
geïant gearribeert/met berïiejSban beelboïcr. 
sjt Hauquens i& fïinno > 595. be ftraet gepaffeert/ boo? fto?m enbe toint/ 

I toeï 3.grabmbe3öben be ftraet ggeb?eben/baer gp toel eenigge 

Cpïanben ggetoaer té ggetoo?ben / maer ggeen baft ïant/enbe 
geeft gem na be chüifche ftuft öeggeben / foecftenbe goeben ïmpt 
te maften. 

1 lagues Mahu, Simonde Cordes.mbe Scbaid de Weert, jgtl »|Ht 10 I 598.bm 2.7. 

nij/upt get <0oc-rectfcgc gat / ofte be llafe t’jepl ggegaen/ nae 
be ftraet/eerfi na be ftuft ban Gum», enbe cabo de Bonne Efperance, en 
be ftafiüfche ftuft Iang;0/5gn alfoop bê 6.2Ep?il/ an. 1599.be ftra* 
te mgefepït/ met een b?oebigeintocgt:toant get toaffertointer 
metbeeï fto?men/biergdgcftenopt gegen en toarê.t©antt’toa=» 
ter blooggacr ober be ftenge/be fcgepen berbtoaeïbe ban maïs 
canberemfo batter maer ttoee bp cen/ja fomtgté maer een aïïeê 
ftoermbe-Sn be ^mpt-3ee 3gnbe/tocrbcn toeberom in be ftraet 
geb?eben/en berfïeten baer a!fo 9-maenben inne/Sebaid de ween té 
met fijn fcgip toeberom boo? be ftraet in $eberïant gefteert en 
gearribeert. simon de coid?,geeft gem ten ïeften met ttoee fcgepen 
tn be ^upt-jee fteggeben / bie niet langge öp een en fcïeben/té 
langg be ftuften gebaren/enbe grooten öupt gemaccftt / met ee* 
nigge ftereftten ban be s P aenr c he in te nemen: toaer ober be Arau- 
sanen gem totecn Conincft totiben maeeften / enbe té naer Dato in 
^ojt ^nbienggecomen. ^ijn anber fcgip baer Dirck gwz op 
to aö/té mebe na beeï moepten ïangggbe ftuften ban chiügges 
tomen / acn be vaidiuia, ban be Araucauen oberbalïen / enbe 23. 

ïBanaf* 


r\ 

fa 












USatt afgïjefïagïjen / meenenbe bat ïjet spamfche baaren t enbe 
na Dato tot vaiparayfo gïjebangï)e n - <Pcfen banöt oüvier van Noord 

tn be ftratc M^gaiianes, Doet) ï)p en eonbe ben fdben niet boïgljen/ 
om in fijne Compagnie teblijben. 113 at beïangïjtben flomi* 
rael Mahu, enbe fijn anber fcïjip / $ijn ooeft ban malcanberen ber=> 
fteccften / quanten bieberotnbp t’Cpïanbt La Mocha met bjeugïja 
ben bp maïcauberen/ïjeïjbenbe mibbelertijt bed bolcr berïo?en. 
<Doe berber fcïjt ïjfbbenbe/ jepïben boojf na Ooit-indien.albiaer fp 

Qlivier van Noord Hnno 1 598.bctï 1 3 • September troeft upt beMafemet-f.’ 

fcïjepen / nae be ftuft ban Guinea, enbe aïfoo be Brafiikn ïangïjb/nae 
be straetban Magaiianw. 3 £>aet fp ben y.fïobembcr/ uno 1*99.in 
quamen/enbe bonben aibaer noeft ïjet fcïjipban sebaidde wsert.be 
buelefteftaer niet bolgïjen en conbe/cnbe moeft toeberom fteeren 
ben 29, f e&?uarij/oiiTieriÉ(boo? bestratein be ,^>upbt-3ee gtjeco* 
tnen/enbe aïfoo na ooft-mdien gïjefepït. 

iorïi van Spüberghsn i0 Sïnno« 6 «4.upt Texel gïjefepït met p.fcïjepen nae be 
feïf be ftrate/nemenbe fijnen conto be Brafiüfche ftnft ïangïjo/bcra 
ïoo? eenigftboïcftinifle Grandebobcii s.vinceme.enbe berbjanbeee* 
nigïje fupefter JBoïeng aen S. Vincent» aïfo boojt feplenbe/3ijn ben 
a7*^Éarttj/9ïnno 1615.be strate ingftefepït / een Jfacïft ban befe 
boojfs. bloot geeft confpiratie gemaecftt/ enbeio te rugge gïje* 
fteert/be anberejtjn op bë 6.jBep inbe^unt-jee gccomê/ïjebDë 
baer babespaenfche.j.Gdioené inbëgtont gefcïjotë/en ecnigeplaet* 
fen ba chiii Peru.cn NuewEfpana aêgcranft en in genomê/en aïfo na 
Ooftindiengefeplt/eü metgrodtêboojfpoet intbaberïat gefteert.' 

x»on iuan de More io 'Éitno 16 x8. in Cctobct ban lübona met ttoee Carbecs 
ïen na be ftraet Lc Make gebaren/om bie te beficïjtigen/upt oojfa* 
ftebanbe geruchten bie baer ban gingèJjjeeft biegepajfeert/eit 
boo? be Magaiianiichetoeberom gefteert ban get w<ft n na ïjet Ooftm» 
enbe ten ïèfïen/anno x 619 .in Spaengien gftearribeert, 

«Pit 3Jjn aïïe be Éee-tibberO/bie mijne? bteteno be ftrate Magaiianes gije* 
paffeert Rebben. Cm nu cojteïijeft te feggen/btat inbe gïjemelbc 
fïrate tebinben io/bc oberbloet banCib?eo en faï ono baer n et 
op berïeefteren/toant baer niet en groept noeg en bïoept/baer De 
fÉenfcften ban Europa ïjet ïeben bp fouben tonnen ftouben/oft ïjet 
moeft booj een raibbeï3tjn / bie tot noeïj toe niemanben beftent 

iiij eni# 















en tó: niet tegenfïaenbe foo comenbet menfeben bp menigbteu/ 
bie fcötjnen ban be $oo?t-3pbe met barecanokbe Jytraet ober 
te toepen/om albaer te biffeben/oftebogbden te bangben/ofte 
heeften te jagben. 3 Dit tralie bien eeringb bie baer omme gaet. 
<©aer teert in be ^traet feergoeben bifd) gehangen / bed mof- 
feïen / enbe <©eftcr^ ; baer in fommigge Heerlen in gïjcbonben 
teerben / boeg teepnigïj. 3 F>aer $ijn bed Pmguym, een foo?te ban 
toater-bogbetó/bie ïjacr opbe Cplanben ïjoubcn/enbe gaen al* 
foo ober epnbe/bat men foube mepnen of bet depne mannefteng 
tearen/neffenb anbere gbebogbdten meer. 
itëiïbe boomen 3tjn baer in menigbte/maer geen/oft teepnigïj bjudjt 
boomen. ^aer toerter eenengebonben/ toiengfcbdlen ofte ba- 
ften wad caneei gbebceten too?t/om batfein ben mont ïjeel feljerp 
jpn/maer aebtennoebtano batfe ban cleenber toeerben 3bn/om 
bies? toilïe bat alle bie gïiene biefe gïjefien oft gï)cp?oeft ïjebben/ 
i teepntgb pjofb* baer mebe toeten te boen: al ift bat Don luan be 

IBoje/eenigïie ber felber in£>paengien gbebjacbt ïjeeft/bie 0 m 
be nieuf-gierigïjept bier bereoept 3tjn/baerom en tó baer cracljt 
niet te grooter. ^ aerom 3gn noeïj eenige depne boomfteng met 
roobe befpen/enbe anber boomen. 3Jtem eenigb ïtrupt/aïjb $e- 
terfeïie/ ’ttoeïdt gecoocftt goet tó tegben fcbeuröupcb/ofte toa= 
terfuebt / baer tó ooeft een ftepl enbe fjoogb fleen-acbtigb gjSjc- 
bergbte/lOinter enbe Corner met fneeu bebedtt. 

3 I«be ^tratesbn be naboïgenbe €pïanben en Baeyen.ban be ^«pt-jee 
beginnenbc Ue Soriinges enbe seiandk in be mont ban be ^upbt-jee 
boo?t op be $oo?t-3ijbe ban be £>traet bebbp befe pïaten/be ca- 

tholi jeken Bay, Mauritius, CordesBay,Caboforwaret, G.Draeck Olifiers 2 ?ay> Maflèl 
Bay,Pflips*ftadt, P.famine Soomerbay, Pinguynen Eylanden, tweede ende eerfte enghte 

enbeaïfoo cadoVirgmedenoortcaep, nu aen be 2Eupbt-3tjbe ban be 

ftraet/ 3 ijn befepïaten/ bOOJ eerjt C.Dcfcada Gefloten bay GraefHenderick 
ofte Ridders Bay,S.ïoris Bay,B de grande gento,Wintcr-gat, Wëy-gat # Cabo de Oran- 

gie tó een ^upt enbe $oo2t-3ee. 

lêcrljad ban be sbene bie be 

^traet Le Maire befoebt bebben. 

^e^traet Lc Maire, lept op j^.graben/enbe tóten rechten aïfoogbe- 
naemt/ató upt be naboïgbenbe reben berftaen ban toojben/am 

een 3b- 










C«t flrilcnbe Öat S«r Fancifcus Draeck natt giet hupten op J5|. 

graben getueefl foube bebben/enbe aïbaet fcPtero <6planben gc^ 
bonben/bie met naecbten betooont loaren/enbe be felbe aen bet 
Ifóoojben omgbefepït/enbeaïfoo boojt tot La Mocha langs? be ftu=» 
ften ban cm gberaecïtt/fonber berber betoijs?. 

Hernando Lamero fcoefetlbe Wltt öltliraeï batl DonPedrofarmiento, tS? ^EtUlO 

1579.ban fijn Hbmirari ontrent be ftraetMagdianes ^upt-toaert 
afgeboolt boo? ontoeber tot op 56. graben/ enbe meer. ©eeft fijn 
cours? <©ojïeïijcft aen gïjefet/enöe bebonben/bat bet ^ee-toater 
beranberbe ban eoleur / niet tuetenbe toaer bent bit baer-ioatec 
b?enggen foube/ban fuftineerbe bat bet be fjïoojt-see toas?;enbe 
is? boo? berbolgbentbepbt ber Eee-baaten/ enbe oodt om fijnen 
llbmiraelte bolgben op be j^.graben/ enbe boo?bers? teeberom 
te ruggbe gbefteert/na Caltao de Lima, bcreIarenbebitboo?f5. gjjca 
ften tebebben/öïjeitjcft Argenzoi a ,enbe iofrphus a coiia befcb?ijben. 

lacobieMairciss 2Emto uaij^umj i4.met ttoee Jbrbepcn banHoomupt 
Texel na cabo sianco,enöe siërra Dom gbebaren / aïfoo ober fïeftenbe 
na be srafiiifche ftufly ïangbs? &en toekben bp gbeeomen is? in Pono 
Defire, baer bet eene febip berongbeïucbte. £l iet te min is? naer 
bet £upbenboo3tgebaren/enbeben24^anuarij/3ïnn0 1616, 
een Nieuwe Straet gepaffeert/ geïijcït fijn b?oeber ómd bie met bem 
toas?/niet befe tooojben berdaert/feggbenbe/ben 2 5 .gjanuarij/ 
tegen ben abont fagben top bet ïanbt / al eer top t’ fdbigbe ber* 
moebenbe toaren: toaer ober mijn b^oeber iacob, bie bes? nadjts? 
metrnfien en eonbe./bie bp met beel ftoare oberbeneftingben 
oberb?acbt / foo is? bp bes? mojgbens? bjoegb bcoi ber jonnen 
opgangb/oogbenbe babelijdt naer bet 110e(ten/ enbe toert gbe- 
toaer/bat bent bet Hanbt baereenen intopeft tboonbe/toddt na 
be ^traet Magaiianes ^ijbe/fecr boogbe enbe befneemn’be Bergen 
toaren: Slïfoo baren cours? ten Heeften ftelïenbe/ met bet biep- 
ïoot in be banbt/fonber gronbt te binben in bet mibbelban befe 
ftuften/be boogfjbe genomen/bebonben bie op 56.graben te logs 
gben na gifiingbe bijf mijlen toijbt: enbe alfoo boo? betballen 
banben (troont enbe beranberinge ban mater loer ben gctoaer/ 
bat top in be^upt- jeè toaren geeomen- Rebben aïfoeenfamen- 
ber banbt ^Bob gbebandtt / enbe alle ïebenbigbe pielen met een 
bjoncït H0ijns?berberfcbt/eabeeenbjacöteIijcIt goet gebonben/ 

: ' ' r "• I' ■ C bat bet 












bat Jjetlant/ ttodcTt fie-|üooiben befe fïractleggt/ManritiusJeNaf- 
r«i jjjjeDcctca ibert/enöe bet Eupbclgdt staten-iandt,enbe be fïraet 
na isros it m Ure g benoemt fonöe too?öcn/ enbealfoo nocb eenigbc 
Cpïanben bcnbcnbe / gaben clcft fijnen jjïaem: afó Bamevehs-Ey- 
ianden,yo.mjjkn ban be |fïoo?t- 3 eein be Eupöt-^ee / ten Zupbta 
ïm'jïen/op 57;.graben. <ï 0 nbe feplben aljóoboo?tna Ooft-Indien, 
enöe nonnben onber toegben een Cpïanöt w>ikm schouten*, nact 
onfeu ^cïjipperjff $aem/ meteenigfjeanbere Cireomjtantien 
meer/bte gbp fjier na goojen fult* 

CenlüonOcrbnedrjcït bingb/bat ttoeeEee-beïben ban biberfebe ïan? 
ben/ben eenen upt s P aengien,efi ben anberen upt fïeberïant / ban 
fo g^clijdie namen/aïfotomen op een tuit te febieten. iBaer rtr 
moetbtbbcn / niet bie bd bogelt j en oft fijn neftjen fted mar r be 
bant bie t’bangbt oft fcgiettUJant bele Rebben tuel petg gefien/ 
maer toepnigb moetb gï)eöabt/bat fp baer een fïraet fouöen ro» 
men ontbedien. 

DoniuandeMoretglSnno 161 8in<©ctoï>cr aïgliobengbefepltbnn Li/bona 
afgebaren. gjïcmenbe fijn touw? na Canarien.ig obcrgbefïeïten na 
be ftuftban ^afiiicn,utRioGeneroberberfcï)t/fijnrepfeberbo?bert. 
m(o 3ijn fp ten Icjïcn toepnigb be-3upt- ooften ban be fïtaet m- 
gaiianes te ïanbe gbetomen : bebonben baer een feeebere&yc,bie 
een (ïnclt ineegbis te Eanbeinaert in liep}/ enbetoerf gbenaemt 
Baya dfS.Gi'ophe.baec inbe be Capitepn eenigïjeïjupfbensf ban in- 
dianen bont/toieng inVooonber^ tïjooft ïang&er bja'ren aïgbe m&» 
feïjen ban Emc P . j)anbeïbe toat met be feïbe / enbe crcegb feftere 
fïucften <ü 5 outöbbo?outpfer/aïfo be ^oïïantfcöeftierTiipbêbes 
impt bjert/bie mebe op befe Jycbepcn bmten / fonber boojber te 
hernemen oft baer < 0 out-mpnenibaren/oft bat fp ffelbebanbe 
Araucamn berïjanöelt baöben/ofte banbe s P ae»fcheergen 0 ten bnp? 
te geeregen.Cgeeft tuat fufpieie bat ben Capitepn ben banbei 
öjeef. Jl^atter af tè fal benttjbtopen&aren. tllfoo befeplaetg 
berlatenbe / 3b 11 ^upöt-ooft gbebaren/bet 1 anbt in t’gbeftcbt 
Ijoubenbe/ tot batfe be boo?fcb?cben fïraet gbebonbenbeböen/ 
albboojfepbtié: '©ebjeldte boo? bpbarenbe ontrent 15.mij* 
ïen/üp be <èojï 3 tjbe ban staten Wt.om ©aeröcn te binbi/tè toe* 
berorn gefteert/be Straet tioojjcf^pït/snöc 0 fIijcïtcn &£ 

Sjjöe ban t’ff ïbigp Stat; »ïw * 6. oft 18 . mijlen öefepït / een Baty? 

ÖÖebona 










gebonben/baet oocft boïcft geflenanacri£totfto/ftoub/en berg» 
acgtigg mantt 9CIfo ggcfscert na Cab.de Hom.eft be fïraet Magaiianes 
pnffÊïCtlöS j SjOO JÖCtiS in Spaengien ggearribeert. ©oojberb geeft 
ftet lantbebonben/ggelijeft giet itf afggebeelt. 

J^atbctanggt gacrggeleggentgepbt/ bptegtbaetgepbt/ofte ganbe! 
enbeb>anbel/can in mepnigg iooojben befcg?ebê mojbcn.^act 
ijs töepnigg geboomte/googe befneenbe 25ergë/biepe©aïlepen/ 
cu oróot/gartboIe:gcbbenbeeenomgangfeïban belïcn/en gaen 
boSW naecïtt-gaer gutfen $ijn op ftaben ggemaccftt/ enbe met 
riet ofrrupggtebebecbt: gcbbenboggenenbeptjl tot ggetocer, 
ëocït eenigge Canoas ban Heet/ ofte bafïenban Zoomen gge* 
maccTit / baet ntebe fp gaen upt biffegen. ^aer $gn meniggte 

ban JBaïbiffcgen/öttoeldtsL: Maire ; CnöC ÖC MoreÖp J)iltC fCÏlCpCtt 

gfieromen jnn / fonber gaer eeniggfmtjS te mifboen / goctodfp 
niet en maten fonber groote fo?ge.3£en get mant enbc op betfp* 
lanben öccï Pingmjns enbe auöere ©oggden. ^act inertoocït 
Cabeïliaeu / en anbere goebe ©ifcg ggebanggen: inat getp?o= 
fnt ofte boojbeeï bclanggt bat befe Jbtraetggebenban / fal 
be etbarentgepbt ïecren. t©ant naer aller £>tier ïieben 00?=» 
beeï faïbe $aert ofte Sepsïboo? befefïtaet / in minbet tgbt 
na be Moiaques tonnen ggebaen merben / aï.ö ïanggb cabo de bonne 
Efperance.baettopna ggeïeggentgept af fpje&en fuUemenöe ïatctf 
befe ftraet boo? rgene batfe ib. $iet tegenftacnbefuïïen öe$a* 
men bet €pïanben enbe cabnbergaïm / atèinp banbeboo^ 
gacnbeplartfen ggebaen gebben. r 

I de Die co Rainires balt D.l.de More ÜÏfO gCnaemt/ tlt 10 geïegCU Op tf. gtabt- 

baet ontrent meniegte ban HMbiffcgOH 3Ön/ ^j.mgkn <aofïe* 

Jne lept Cabo de Hom op 5 7.grabêeiUo.mgle ailoban u» Mane ge» 
riaemt na be<ïabt®o?n/baet leggen eenige€pIanbeïie^boo?^ 
tnnlê na beNoort-ooften Icggê be^planbê bai.de mok ontbeet i de s. 
iiefonc; en i.dtGonfaio«s.mgié fuprootleïitïter leggëBainevTits epïanbt 
Seaetie Mureop 55: gtabé/geeft aen be#o|t-3gbe Staten lant ftifu gCHOCUlt^ 

na beitJrtlbanbc geunieetbe p?ob. ben fuptfioee i^ba !de More 

c.deS.Sioioniegenaemt/bêiBelt goetban be!eboo?f3.fïraet/i^ 

Mauritius !ant g£na€ltït tia bê Ppllg'Uél OraengicnbOÖjbCf £ bÜlgt P.dei' 
JïaeySufrfo,C de Inw, C,de Penas,B.S.Goïge Cfi Entradode Seba, Cli C.de O»oni- 
^ien,ipben‘Eupt-g0fCfeba4ibetïtaetMjgalianêJ. ' 

1 ^^ 


- -1 I •• —— ■ 














1 ©cd meer ban bc fïcaet M^a!%s tebetbukfl enbe aftebedben/buuctr 
cngongberaöcn/bmnitg bat alle bc gbene bit befe gljepaffeert 
bebben/eld» bpfonöere Caertcn baer ban ggcmacdtt/enbe all£ 
caben.cnbc € plan ben bpfonbere namen gegeuen bebben. i©aer=> 
om fullen top benKefer in gbcen confitfte bjengben / enbe booit 
baten tot be 2&efeb?ij*»msbe ban bet ïant bat googcr aen loont 
na Rioda ia piataj toieng gbdegcntbepbt in reojte aïbict bedjadt 
faïtoojbctt. 

, Cabo ds vitgine op ja.grabcn/ao.minuten/beni&ooit-boecrt banbe (ïraet 

Magaikncs ig een (Iecbten tjoccFt/ bp bc abbere plactfen te bcrgfre* 
Jijeïten. ©et bïoeptet feer boogöe: toant met alle gbetijben foo 
tij jt baer be %tt meer alg b?p babemen / enbe met ben frmngft- 
bioet nocïj beel meer. ©et ïant ig (eet bou t/enbe onb?ucfitbaet. 
©anbacr s.mpïen Itoojbeftjeïier ig be ïïibierRiodc Gallego, enbe 
noibs.anbete Rio de Santa Cruz. ©an toeïdte ïtibïeren fonberlinge 
' met te fcbiijben en ig/ ban alleen bat ïjet intochten xm booi be 

iBattoofen/omÖaer ban toater te berber frljen/ofte bout tefia=» 
Jen. 5 ©aer ïoopeneenigbe gtoote menfdjen in t’toiïbe/bie baer 
met jagben enbe biffcïjen generen, ©an biet boo?t 3 o. mijlen in 
! ’t$too?t-<©ojïen lept be Baye ban s.iuiwn, toieng jupb eaep ig ge* 

naemt cabo de las Barecas.enbe ttibett mout ban be felue lept een IBv* 
ïant. <©p be boojfepbe Baeyc en ig anbetg niet ban eenigfieboge* 
geïen/eperen/bifeb/enbe foet toater/ fo batter eenigfie ^ee-fteï» 
benbaérberbcrrcbt bebben. Stem bier tegbenober naerbet 
<©o(ïen/jo. mijlen in Reeleggen bc Cpïanben ban Sebaid de wem 
ofte iflas de Actncam.baet bp een |>attc op bant/ bic (eer (ober enbe 
| nuebteren 3ijn ban ïeben / upt oo?fafte batfe gbeen oberbïoet en 

bebben. a©eberom aen bet Kantst eomenbe/ 20.mijlen booiber 
ïangg be ïuift/naer bet $oo?t-<©o(ïerv lept een epïant Rlltz Se* 
naemt: enbe 1 o. anbere mijlen $oo?bdtjdtcr een anber €plant 
vigi a ,toeï groen betoaffen/ metbeeï Slippen enbe ^pïanbefteng 
in t'ronbe/ baer een feer groote menigbte ig ban ©ogbelen enbe 
^ee-robben/ja in fulehen abonbantie/ bannen in t’boojbp bare 
bet geruchte ban be (eïben/ ban bed berre eau getoacr tuojbcn. 
51 en be i©e(ï-3ijbe ban bit Cpïanbt ig Rivkr te Kanbetoaert in 
frreeSenbe / boeb onbequaem tot berber(ebingbc. %cht mijlen 
fjjooabdijdter ig beu intojjdt enbe Cplanbt ban San Dionifoenbe 
! - ■ ...... ' ■ ' v^ V ’/ «o.mijlen 

I - ^ . v ■ : ✓ \ ■ - ■ 





















t o. mijïen boo?ber be spfcimct Baeye,aï{b genot mt ontbe groote en» 
be menigpte bcr fpieringpen Die bate gpebonben sptigpeiDreft. 

3|ceft2.€pïanbeRen£ 1 de los leones CUÖCIhfas de ios Paxaror. 

Porto Defirc lepbt op 47.grabcn/jo.minuten: pceft aen ben Eupt-pstdi 
een ^pïant/enbe ib aen be $oo?t-eufïe pooger alg aê pet Eup* 
ben. mt ïanbt té imt/fanbtacptigp enbe onbtétptbaer/fonbtr 
ïJOomên.9tc|)t mijlen in fiibitr opbmerté lept een€plant/baer 
groote menigpte ban Zee robben/ oft om epgentïijeRer te fp?e=> 
ften/^ee-ieeumcn op jijn/enbe fo beïe bogpeïen/bat pet aetmjc 
fomtoijïen met eperen bebecRt té/geltjcR MagaUan», Dracck.candiich. 

Olivier van Noord, eft La Maire befocptpebben -Daer en té geen berfcp 

tóater/anbersf ban t’gpene upt putten oft[ jïiï-ffcaenbe poeïReng 
te ïanbeinaert in gpcpaelt macp bjojöen. (OorRiooonenpier 
binnen glanté/enbe 3pnber bebonben groote menfcpen/ban be 
toeïcRen be spaenfche bie ïangg be Ruft ban ci-au tooonen / menigp 
maeïbefpaongpenstjn gpebjcejt. ^pjijnnaer uptmijfingebatt 
pare begraeffemffen / op boobe ïicpamen tmce boeten langper/ 
até anbere menfepenojbinatretf plegpen te 5pn. «Defe mcnfepcn 
fcppnen eenigpe fuperjïitie tepebbembjant fp befïrijeRen pare 
ïicpamen/ja oocR paregrabcn/bogen enbe ppïen/bie baer ront» 
ommelieeeRenmet roobe bertoe- #.en inert aïpier geen anbere 
beefiengpetéaer/até©ertencnbe3Hnbenmetfeerïa«g|palfett/ 
met een menigpte ban ^trupiö-bogpeïen enbe anbeiMogelen/ 
enbe beboojf3. ^ee-monfteté.Ci»aelf mijlen $oo?b IpeJijeft 
ban befe/té be Pum fmGeorge.ibiene? ïanbt feer clip-acpfilp enbe 

bergp-acptigp ie? / bp be Spaenfche gpenoempt Serrayo puntas, aiibaep 

be Rujt paer babeïpcR z 5.mijïen na ben ^upbt-bjefïenReert. 

Rio de los Camarones met tibee Cplanben inben mont / ïcpt op 46. graten/* 
i 2.minuten. Ctoaeïf mijlen ten 0oo?ben pier ban baen lept ca- 

bo de S.Helena,enbe Ancon de SardinasènbC Cabo Redondo,tUf|fcpen ibeïtRO 

<£aep enbe be boojfepjeben ütibier De ios camarones,3pn biberfepe 
25 aepen enbe intopcRê/baer be indianen met feRere clepne fepupt* 
jent? tomen ee biffcpeu / enbefoo pae|t até fp pemanbt ban be 
spaenfchegebjaerbjerben/fïeHent’ aenr loopen/oft sijnfe matp* 
tigp gpenoegp/ fïaenfeboobt / enbebegrabcnfe in paerbupcR. 
Dan pier 4o.mpïen boo?bcr fo boïgpt een Bie ye fo biep/batfe ber*> 
païben bê naem ba Baya m fando,Baeye fonber gront int êuaen'cp/ 

€iij gpt«c* 


















gmregen geeft.Sïïtoet ooc anbetff geeft gjaffe en toont afóbe 
POO?fè .Patagons, een feet rupgg/onefFen lant/en geeft öpftanft 
fo peel namen geceegen/aïfree opt fcgepen gearr iPeeet 3 tjn:baee 
en té niet Heel te galen. I angg be Eee cant oPer be i y o, mijlen 
^ooiöelijcft aentot Rio d=kPk» 4 ft anberg niet alponbiepten/fo 
öatterggeen groote fcgepen en connen anclteren / omtolcftee 
oo? fait e batter oocft topnigg to?t beüaten / en toattee beParen 
ioo?t/fo en ifi niet ban met elepne 25areften upt Rio de kpk^gge» 

ïtjcft aïsf op Tierra^tlÖfc Rio BaxQ,B.Anegada,$anC Andrés, S.Apolonia. ) C«deA- 
renas gordas, Rio de Sant Anna<Ênb£Cabö Blanco.tttgt blCböti Sant Antonio, 

ïoelcït ben ^upbt-goeclt & Pau Rio a e kpiatapoo?fepbt / mee ft at 
leeggïanbt3ijnbe. 

^ePaetbattMagaii anes CïlDC Rio de Ia Plata, 
25 efcg?gPingge Pan Riodc kPkti. 


Riodekpktaijöeen JSePier/Pnene? mont aen beStee-fiant 4o.mijïen fcrijtr 
ief/enbe eonfcquenteïijcooc ben naemPanbe gegeeïe omliggen» 
te pjoPintie/ ig geconquefteert inben eerftê/an. i y i y.boo? <fc 
Soiis.fo batfecerft Pan fijnen naë genoemt tocrbe Rio de soiis.«JDocg 
nabeegant an.iy^y.i^ sdxdiüenGabot<£*ngeïfman /boo?aenpo?të 
Pan ten Commanöeue Garck de toayfa, en upt ïaeft Pa ïtepfet Knel 
in be feIPe fiePiet getrocften/cm aïbaececn paffagie te mafte na 
' te MoliKJues, get inelcfte niet gelucftcnbr/ ip gp na 3 • jarê toeberom 
in Spaengicngefteeet nabatfl/namelijc/ Unno 1 ns- fo iP get Hant 
boo? Peru de Mendozi bepoïct/enbe aïïencrïtenp Per meerbert: afêat 
te Baem belangt Rio de ia pkw.fommigge toillen fcgggen/ bat bie 
ftjnen oo?fp?oucft baee Pan ggecregen geeft/bat be intoonber$ f 



nnwte gëb?upcte: % . ^ v 

ïïebiet üc paifaQit foubesijnba öeNoort zee n a beftabt De ia piara 3 
fip b$n bn^s p° co ^* fju omïiePerPanbe gelegrntgept beo? Iantp/ 
tan Pan be $amen te fp?eften/fo feggge icft bat ben $oo?tgoef 

pa beferePier lept op3^grabcn/en genoemt i]S CabodeS.Marken 

ten êupt-goee c»bo de s. Antonio op 37.gtaöen:langs> tenenj? fiipt= 

ftnfïeïegggen Petfpgepben inipgjcfttn/Baeyeu enbe b?o 0 ggten:aïfii' 

mKt 








tïflCC 10 Rio df'S-’.ntos,Rio OrtizjMata Eorda, ettbt Buenos ayres.- ïfïfórönt JjCt 
balt Cabo de S.Antonio tOt Sucnos ayrès, jjebjagpnbe 44* iBijle® / Cftï 

tupgïj onbebjoont ïant io/baer noeïj bagjjelijcïtg? indianen tomen/ 
bieber Jbpaenfcïien boot bpanben jtjn/ en toamteer fp banecu 
banfrtjÉ&fti/rboiflbooisennor.tiana^ftijcftm ; mant 0 p moet 
gïjetrooften ban gaet lieben op gpgïicfen te merben. 
jsoenos ayr« gpïcgen inbe Pjobtncie Les Morocotos i0 gpjticp/aïg&obett 
gefept/botï) naberïjant.meberom boo? een mpe tijto ontbolct/ 
om iet bolc opmaertoaïb na AiTumpdon en cmdad Reaite geb?upc- 


ban <Catto/IBap3/<6a'|l/^rten/25oomen/ en aïberlep boom* 
b?uel)ten/o0C ift oberbïoebigï) banaïberïjanbe ©ee/alo Itoepê/' 
&evcïtm0/&etten/&inbeii/g>cl)apen/ en piineipalijelt fc0oone. 
>eerbem £>otnmtgé ban be inmoonbero 3tjn üenfcïjen etex&f 
out-moebigï) / fïereft/enbegrof ban po|luer/enbeen0abbe« 
i»oo2 eeejt fonbetlingg gïjeen cleebecen aen/ban aïlceneen flecgt 
omöangïjfel ban beüen/ïjaet gpmeet maö een flingïjer/narae» 
ïijc/een tou baer acnmeber-sijben een fteenen cïoot baft aen ge= 



ss 

4 


loot inbe ïjantfeer periculeus? om te baren tb. Bubatpmanbt 
nteenen mocpe/bat per ontrent geen anbere bïecftcn oft bo?p 
ftemff in fouben jijn/ ib een groot abnps?: mant boo?gaenn geb 
öenmp gïjefepbt / bat ober al bp beberntaerbe plaetfen beel 
elrpne gf)ebuerten jijn / jac bichmilo bp ïjonberben / be meïtfte 
niet te nomineren en $ijn/bjanneermen be nacomeltngfien / niet 
en miï beb?iegljen: mant men fiet pbeno-bacgïjo / fo fyaeft aïf* 
fer een ïant gebonben/enbe in een groote eaerte uptgöebcelt i&/ 
bat anbere bet felbc terflont in eïcrmber fonnaet b?engen / enbe 
boo? be beeïïjepbt ber namen bicftbiitó be aïberfletötfïepïaet* 



pen. © et toelcïte claerlijeh öebjefen cantoerbenop befen megï? 
ban Rió da ia piata na Peru,ofte na be jiabt De ia pia^aïmaet in biber* 
fcbc emtê afjjjeteptfcent gijo/beitnp^ïaetfe babceenê bacb tot - ffl $ 
bê anberê:en merbê banbcmte efïcbfÊlöetgencr biebe caerteoft 
itaert-boeeftê gebanpcIti/jamffieP aïiö oft fo beeipebenlbarêbio 
baer onber mege ïogïjen; 3ijnbeinber baet anbere niet aio Ityhp* 
-i-1 Cöi| berggeit* 








t 




f 



bergen. 0n toeï aen om in onfe inijfljept niet teberboïen/fulïen 
tap aen be Jtëe(t- 5 ijbe ban befe fSibier op gaen / enbe romen aen 
be <0o(t enbe $oo|t-oo(t $ijbe meberom af/6.tnijlen ten Wt= 
ften ban Buenos ayres i# be ftibier La5atanca,6.anbere mijlen berber 
Rio de las Conejas* noeïj toat berber Rio a e Lucanipaer testen ober lept 
HetCpïanti .dc Mingos. ^efe boo?fcö?eben Jüibier enbe Cpïanbt 
i0 met Indianen betooont/tjef een plapfictigöe Crontrepe / baer be 
brinter enbe (enter comt op be maniere ban jfrancimjcft: maec 
in regèel-recftt contrarie trjben/fo bat giet in # raneftrijeft tann^ 
tert/aïgïjet baer fomert/baer mertt&eegeteeit. $uban LdeMin- 
go s om repfenbe naer Airumpdon (ïjet toeïeft beeï te mater gïjebaen 
Inert met Baaken) i a.mijïen nae ben IBeften jijn beeï (troomen/ 
bte aen be <©o(t-$ijbe ioerben gïjenoemt Par a «a,enbe aen be We ft* 
3ijbe Rio de Pairaa,enbe befe ia be paffagte bie top boïgjjen/fo ïjaeft 
tm befe booj(3. €aneeï gepaffeert ijf/ift eë fefjoone ülebier baer 
tnibbenineen Cpïant gelegen ia genaemt s.sdvador bielcft mitf^ 



d 

d 


K lant té-^eftebier ïjeefe i z-.mijlen ïang$ beeï cromten/jo.n# 
nbooiber gaetfe biebcrom rechter tljeeft beeï Cplanbenenbe 
firoomen/bie jjaer (treeftennar<©o(ten. ^einbwonbergtoer=> 
bengfienecnttBegas.eenbjepnigft fjoogeraen bolgen be Quiioacas, 
baer0et^o?p Efpiritu fanfo gfteleg^enijö / enbe baer ooeft eenigfte 
êpaenfcfie sijn.'HIfo 1ontijlen boojber ibeen Tambo oft^erbera 
gftc/baer noeïj een anbere (tcoom na t’<©o(ten balt. $u ‘5-mija 
ïen ban baer lept een cïepne fo?treffe Gabata gïjenaerat / bienjtigïj 
boo? be £>paenfcïje om ben megïj te beb?ijben.^aer aen boïgften 
be ttoee fatten Macarc-tas,enöe Mepenes.bie befe Hïebier Paraquay noemë 
bie baer meberotn 7 .caneeicn ïjceft/genoemt bp be £>paenfcïjen Las 
fec a corrkntes,€enbanbe befe gftepaffeert 3ijnbe / iffer toeber een 
JÉoone ftebier met een fr aep bebjoont €pïant: fyt $ ant metbt 
gf)£nO0tttt Aflumpdon, aïfoo oócftbe ftabt / bie baer inne gïjeïegïjcn 
t^.éoogfter aen jijn beltanben ban xaraes, enbe boojtg s.cruz de ia 
Siërra, baer in be befc&ijbingïje ban Pem af gïjefjanbeït tó. 

Mumpcion eertijtiS Gurambaie ) a^5.mijIen#00?bt-bJaertban Buenos ayees,Op 

hjepniirijtttiftaté aó.graben/isïgcpeiipleett/atèboojfept/peefc 

«en <0ouberneur / bie baer gïje(telt toojtbanben ©ice-rop ban 

j?etu,ooc een ^ifltöop/ een ^omfterefte met CïooJierjï en eobf- 

fpxp* 


\'- 



















Ijupfen/ontrent 400. s P aenfch e S&urgerg/ted ©jotrtten/ enbe een 
goede quantitept tan Muiaren.oft Meftifche, neffent ccnigc bttpfcna 
ten indiac-nfch. contribuanten. ^ een ïnftigïje enbe tjucïjtbare 
3»ïaet£/fo tan inlanbifcïje t?uc0ten enbe tee/ als tan alle gïjcs 
lua^/batöaerupt Europa g0eb?ac0tijff. K^tet toijt tan baer 3ijn 
ïiopcr/ enbe ©tlber-mijnen/baer fp Ijaer t cd rnebe gïjenecrcn. 
Ijeeft oter de jo.^ojpbensmltoaer ïn öe fommige ^paenfcïje 
apfienbcrs gïjeftdt 3jjnop bes Coniner incomcn/ regarb te nc* 
men. ^et is een moebigï) toïe/jijn groot tan ftature/enbe goe* 
be brijgöf Iieben/toeïcber fommigïje te toet/ enteeïtepeerbe/ 
baer laten gebjupeben na Peru.anbcre bienen too? toerc-Iieben. 
3fS een otertloebiglj enbe tolrb rijcb lant: ïjebbenbe toepnigïj 
groote gïjebetg|jten/ naer 0et IBejten tot aehbe C°idiiieras,toeïca 
be be grootfte3ijn/enbe tan betoclche bat ïjet tod 200.mijlen af 
gelegen is/naradijcb ta s Ouz dc ia siena, baer in p<™ tan gefpjo* 
itenis. $u tuffcïjen befe ttoeetoo?f3. en 3ijn gïjeen atibere fïe=» 
ben/mact tod eenigïje depne^o?phens/cnbe ^erbergljen / om 
ler naeutoer noot be paffahten te accommoberen/bie met groote 
gljefdfcïjappen reffens op trecbcn/toannccrfe tan AiTumpdon.tia 
Peru repfen/qïjeïijcb als bier neffens afgïjr&celt is. 

Ciudad Real briefte betoïcbtnglje tan be boojfs.pïactfcn lept tan aiw 

pcion 7 5 • mijlen/na bëjfioojt-ooften bp beütebier Parana ineen feer 

t?ue0 tb are Contrepen / baer teel Carto/enbc anbere #>aben/ 

enbe 25 nomb?ucïjtcn toaffen / enbe 3©ijn / gljctcnbe ooch feer 

fdjoon ïtoper/cnbe eenigï) filter / boc0 toojt met grooten ara 

beptgbecregen/enbe eenigïje mijlen terbemet JDeerben/ jBup* 

len/oft ftoarten/na r» de ia piatagjjeboert. tl^ant be lUttee / bie 

bie baer bp ïegjjt is baer ontaerbaer/enbe bat tan toe gen batfè 

boo? fteenrot3en af c omt fcïjieten / tan foo ïjooglje als oftfe upt 

ben ÏJemel quam tallen/en met fuïclt een ïjelfclj gïjebjupt/bat 

men ? t eeniglje mijlen terbïjoojen ban: oodt en ban baer gïjeen 

Éee noc0 menfeïj ontrent romen / enbe bat boo? ben roccb enbe 

be bampen tan t’toojfepbe toater/toeïebe fo bieb 3jjn/bat men 

ben Jl^aterfp?ong0 niet ftenenban. ©oojbers en 3tjn $oojt- 

toaert aen 3tjn gïjeen s pa enfche «©ojpen meer / beef niet tegïjena 

ftaenbe/fo ifter betooont: maer ïjoe terreofe ïjoe naer/is onbes 

Jtent. 30 biebtoilp onberftaen taneenig&e 

T/.. , <s> foccften/ 
















foeriten/borb t'is onboenlgrit gbetoectf / boorttantelijcR om bat 
ft) ottierfrijc talen fpreRen/bie met be anbere gantfcb niet en ac* 
cójberen/cn bic baer taïeniet enberfïaen/baer kbé fp mebe/gea 
Hjcii De Rat met bemups. £>omma / foo battrr niet beef ban te 
feggen en is. $5 iet te min tocetmê fiat bet principale cieraet/bat 
fii om baer Itcfjacm gebrupcRë/onttent 200. mijien lanbebmert 
in/anbers niet en is ban naccïtt teïoopen/oft s’tmntcts een bel 
om ïjaer itifte ïjangïjen / ï)et liebaem gepiriteect oft gefe&ilbeet 
met biberfcöe tepcRenë .^ebbenbc in baer onberfïe lip oft ftinne 
een groot gat/lfet toelcRe be Rnecbtjens in bare jonchbept baer 
innegemaccttoert/ op batfe tot bare jarcncomenbe bacr ineen 
fïeentjen oft een beent jen bjageh connen / in betoelrRe batfe 00c 
onberfebept toeten te maften/tuatboo? touïeuren bar mans ofte 
jongmans bcïtoo’en te gbeb?upeften.!l»oo?tp bebben fomtoijlen 
aïfo een tuitten oft roobë ring om be ooge/ met fo een boo?n in be 
ftinne/bettoelrite fo b?eefeïijc fïaet/bat eé ban befegroote mon* 
ftreufeaenficbten i|. boet booge met bolle plnpmenomt’booft 
berciert 3ijnbe / en anbere rupgbe beren om t’ïijf ge jïeften na be 
indiacnfche manierc tueï ij.bïoeben op be loop beïpenfonbe. 
aSu ban ïoeberom ftccraibe langs be jfioo?t-3bbe na r» de u piat 3 ,maec 
betbotoen-gefepbegebrupbbant’bancnbetbaterceffeert/maeet 
fiCtÏJfCl ÖiÜrrfCÏJC Ey’anJen met beeï broogbten/fo bat bet bacr iet 
gelijrit als een booï-bof: toiens getal ieft boo? befe repfctoel faï 
fioggemen feggen alïeenïgc bat ontrent 6 .mplê ban bet «fitplat 
De Mingos,eê feer fcbootie ftebier/iet ban fommigc S.Iuan genaemt. 
Cnb noeb toat icegct r.s Miguei toeberom een anbere Ruft met eé 
<£plant i.de chaiaas.be töririte Itobicr genoemt too?t na ben eerftë 
ontbcchcr Iuati de SoUs. $uboo?ts om ben friücn cours na be ^ee 
te berbo!gen/fo 3ijnbet 12.mijien gfoort-öoflrlgc ban Buenos ayres, 
ttoee (èplahbeRenet/met name 1 de s.Gabrid, leggenbe 6 . mijlen b& 
be i^ooit-cufte in Rjod -,h pia a.en 16. mijlen ban baerna ben <©0* 
ftrnib be pïacrs / baermen bet ftlbcr febeept. o,.oco is een ftaep 
met eenigebupfen omt‘goeb/bat banbooger affomt te febepê/ 
eftptineipaeï bet rètebeftc Buenos Ayres is btt bcei onbieper. <©aec 
tegben oberlegb-tt .de Fernando Ortiz. Wat <©oftelgcfter lept Mon«e 
vedio.barr bet toeberom SSErgbacbtigbbffiintte toojben/jgnbe 

anbers boojgaens et» leegb Hanbt. 












35 aer toeröettbaer ontrent oodt beeï entbogeïe? en biflTcgen gebangem 
Cegen ober legt i <ie Flores todc een plapfierigg lont tb: geeft een 
fegoone jfontepne/ en beeï geboomteu. j&u 16.mijlen naec^ee 
tegen ober ifla dc Lobos 3gn noeg feftere anbere Cpianödten# met 
namen i.d.-Paima.s om öe fegoone JDalmgtenbie baer op groepen/ 
ïjp be todclte noeg een anbere in ggeïeggcn / enbe geet i + de Maldo- 
da.gebbenöe beeï ©ifcg/©oggden/enöe foet toater. 
tfladeLobosiisf een €pïanbt bat 4.mgïen af lept ban Cabode S. Maria* enbe 
toert alfo genoemt boo? öiê batter een groote menigte ban %tt- 
tpolben ontrent i&betoeltfte fömtogïen aïbaer fuïc een geruegte 
matten/bat be Jbcgippero bie baer op andter liggen bp naegt/ 
niet ruiten en tonnen. 35 it €planbt io bol fantgeubden / on* 
bjuegtbaer/ en onbetooont. ttéat boojöer ban befe ftrdte meer 
te fegggenib/enbe fouöedinggeban ben toegg ban Rio de la Plara> 
ÖÖ 02 Alïiimpcion na Potofimetben booj-beegaelben voaterfpjonggi' 
rnbe be herbergen bie ïango be paffagie 3tjtvfaïin öe bp-gaen= 
be aföe elömgge lebenöigg te fien 3tjn / aio get mei tocojben in 
tboceït fouöe bonnen uptggeïepttoo?öen. 
jFjufullcn top gier meöeuptgetïanöt ban^iode laPiatafcgepöen/enöe 
gaen boojtg nacr onfe ggetooonte cmöedteu eer ft lango öe^cc- 
ïmften/teat batter googger aen te binben i£. 
idade Caftiiïos op 34.graöen/4°.minuten/tepr «s.mtjïenbas getboo?f 5 . 
<^DÏant ï.dc Lobos, enbe *5.bancabode s.Mara baer grtlant toe! io. 
mijlen landt Ijoogi enbe S 5 crggndjtiggisi/ neegtams fonber 
bed boomen: enbe öaernaetoeberom $oo?ödgdtcr aen ijt een 
ïeegge enbe jlccgfe ïmft. |fUi toat in t’particuüer bdanggt get 
epïant boojnoemt ib depn/eube 35 crgad)tigg/eube geeft aen 
be £>upt-toejt-3tjöe tuffegen t’€pïanöt enbe mafte ïanot / een 
goeöe rebe om teandtetë/bie genoemt toojt camfimpardo. ©ooitjS 
foo ïegggen baer anöerfmrg bed blippcn^nöe Cnbinbeben^ 
rontomme- Ceggen ober op t’bafte lant spn ttoee googe 55 cr=> 
ggrmtoaer ban öe eene ban berre gaer bertftoont/ alb cm fabel 
ban een ©eert/enbe öe anbere gegreï remt: en ban baer boopo 
fo io be ggegede ftuft tod 9 .mijlra langg nacr get fftoo?ö«* an=» 
beriS niet ban fanbt: riff/oft öjooggten/na be todeïte bolggt Rio 

deS.Martinineenleeggfantacgtiggiant. 

Rio Grande,anbere R.dc i.p.dra op soi.graben/ijs inget eerftc tncomen fre t 
-- 35 g naciito/ 














naeuto: macr baet Binnen eomenbe bertboont Sem foo toijt en 
jypacieut/bat fommigbe alg oft een op»ne %te toare / baer in 
gftcfceelbt fiebben gebabt/batfe baer een boorganeft babben tot 
inbe^upt-see. ©ocb mei onbetfoebt befcftenbe bebonben an* 
öerg niet ban een Jt&ep?/gbdüf ft giet uptgebeeït 10 in beCaer* 
te / acn aïle $ijben 3tjn beel ftebieren enbe bjoogftren: enbe ont* 
boubenfieb baer ontrent Patoa*,bie een toieet bolcft 3tjn/ laopen 
en jagen met grooteftoopen/fo batterniemant te lanbe en maeft 
tomen/oft bp moet ftereftban ©oïeft / enbe toeï oetoapent $ijn. 
Cnffcben t’noorfs. ïac/enbe be ^ee 3 Ü« ftoogïje fSergben gbe* 
ïcgften/en gïjtnocmtint ^paenfclj siaraaita. 

SayaTaramandahu lept 0^ Jt>.gtaben/ en ibat 0OO?beItjtftet 10 RioIbeyperin- 

hy.enbe Amngu ,alle b?p fiebierften^ ban clepnbet importantie/ 
bie niet biep in r lanbt en gïjaen / enbe bat boo? be boogbe gbe* 
bergbten. 

RioLagua.anbertf tiafo op ij.graben/ftceft een ©plant gjjenaemt/i.deRe- 
paro ©efe debiet incomenbe / gftelijeftent beter een lat / baneen 
JÜebiere/ftoe toeï bat bp anbertf niet ban met cïepne feftepen be* 
baren enftantoo?ben. ^ier tomen fomtijt# cenigfte 25arcften 
ban s.vincente,om met be indianen,bie nocï) onber gftcen fubjeetie 
gftebracbt en sijn / ftaren banbei / bjcleft niet beeï te bebupben 
Öecft/te b?ijben. ©oojbeM? toatnaerbet$oojben/ foobolgbt 

Rio OpadJenbe Rio Patoa. 

feet ©pïatibt ban S.Gatharina op iS.graben/ io.minutetr/ig een fegoon 
groot ©planbt/toel i mijlen lancft/en beeft gïjeen anbere rebe 
aïematbajMant: ^cnbe^upbt-jijbe ban bit lept noeb een 
©pianbefteu i. Arhoreda gbenaeuttienbe alfmen tufffften befe ttoee 
©planben i0/fo ftanmen in be öebier Patoa fien/enbe in bebogfjt 
Tojuqua.baer noeft anbere riepne ©planbeftenö in leggftm. 

3La&?gada de Garotipas, op 2 S.grabê / i0 eenfeboone groote B^beeft aenben 
^oo?tboecft Cabo de frkndivij met bet©pïant i.dd G.dio, tuffeben bet 
©pïanbt s.cathariai.in befe Bacy enbe beboo?f 3 .©pIanbenit?feer 
goebeberberfebinge ban probifien bie be indianen aen be frbepen 
tomen-berbanbeïen/ênbe té öc plaetfc baer be febepen baer beel 
berberfeben eomen/bie ban BrafiHen na Rio de ia Pkta feplê;©bf mij 3 
Jen ban befe t.dei g a!o,té ; bet ftebierften Rio Tayahugh .enbe hooiberg 
meer Éooitbjaert een anber betere/bie gbenaemtbJO?tTapuco, 

too2be» 


< 















toojbenbepbe met beel bebaren. ■■ • 

üfo de s.Frandfco o» i6i.gtabcn/beeft een €pïant acn ben fjoojtboecït/ 
met tioee anbete «Öpïanbefteniei nocb baer öp: ©an be ftebier af 
tot aen bet Cpïant u caaane» toojt befe (treedt genoemt be bogbt 

balt Pcrnagua. I 

Peruagua jg een boght/ioeïefce een Cpïant met eentge Mippen beeft boo? 
frtnïmfte.4rJ eenrupgb enbe goog atant/baer niet beel te ban* 
gen en të/ban bifcb cnbe bogelen. niet te min feeebienftigb 

em be fefienen te bergen boo? be quabe toinben/ bie baer beel re* 
gneeren / enbe boöjnameïijeft inbe H&aenbcn/ fjUtapim/S utiiu.é 

enbcSuïiu& . . _ , 

Prma P iacabaiiffeen©jobinde biegaimptflrecSt banget€pïant Lac»- 

naneatOt San.Vinccnte*. . 

LaCananeaijffemepïanbt/ gbeïegben op ij.graben/ ao. minuten /enbe 
bier tegfjen ober ïepbt be Baye ban Cananea, baer befe Hebteren m 
bloepen • RioAiarapia, enbe itacuatiara,bie beeïban S.vincent befoeïtt 
toerben/baïen baer eenigbe boom enb aert bjnebten/ met©ifcï* 
enbe ©ee. 

Ria Vouaaon aj.graben/téeen goebeülebier/bie bp boog loater loei be* 
* baren tan inetbemiUaerbe ^eebaert baer fo afgrijfeltjc/ enbe 



ben om bien te bebaren/niet tegben jtaenbe/bat bp bem al betb 
telanbetoaert in ftrerftt: aen frjn <©eber loert Snycker gbepïant/ 
beeft beel drupten enbe©ee. ©oojttfijï be ïïebiet banvbahug,. 

enbe bie ban Taniiaen jbiebtbpCapivary. _ 

capivajy iiS eenïtibierBen/ gbelegen ontrent ^mijlen ban s,vincent, waes 
’ loert ontrent beel stekers gbeteelt: beeft oocït beel orangicappekn, 

enbe Limoenen,enbe iitf loei belooont met Indianen, Ö0 &3tïclt$ 
onber biegbeboojfaembeptban ^paenfebe 3tjn. 3|efe boojfj. 
ftuft /oft lant ban canane^ben ffcaem b?agbehbe ban bet tegben- 
ober' gbeïegben epïant/bient tot een Hantfcbepbmgbe bonBra- 
fiüen enbe be3ïanbenboo?f$. ©jeebfeïijt teloiHen ontserfoeeften/ 
boeberre bat baer beïimbten ber ©jobineten upt (treeften/ btc 
ban beimooonöeriS felbe/ate meeftcnbeelbnïbe / niet gbeamt» 
teert en ^tjn/isf onöoenlbcft/ enbe be anbere bie gbebeeï onber be 


onber* 





-—- *•-- **+*--■ 












//# 



bnberfcgcpt nocg toertft/nptgefonbert aïïe be portnguyf«i,bien be 
-Conindt ban gipaengien aHeenbcrgguntgeeffin Braaien, enbe 
ten aeneleben ban biente raoggen ganöelen/fonöer bat get ee* 



3gn ggeoo?Ioft ig alöaerte tomen / fonber feergoet/enDepertt 
néntbeftgeptbari frjne Conitlclilijcfte IHajeftept: fcnöettoeïcs 
fte oft ggeïijcfte pernüffte enbe confent / batfeoodtin ggeen an* 
öcre beelen ban wat-indien cn moggen tomen. 

2&fc ïfêtjfotnsöe tjant« % antieit ban 

«SraHlkn, USet gare Caert. 

*®itBrafi!ienisfge}jadtacnbe Jbupt-5gbebanbe boo?f3. ïanbenban Rio 
tle la Plata, be toeft 3gbc be onbeïtenbe banen ber Cariben > enbe be 
I0eo?t-3gbe toiït srafiHen be <@oft-3gbe be 0oo?t 30e. 

Jüabat C.Columbusin fijn berbe repfe be huften enbe Itanben ontrent 

f)Ct (Êpïöllt La Trinidad^UÖCRio Orinoco ontbeeftt gabbe: footoaft 

buptenttoijfd batternotg aïbeel Santen meer ^upbt-toaert 
genen ontbeeïtt fortbetoerben/gelgcaï£ inber baet/Slnno 1500. 

getïant ban Braffien bflO? Vincent Ranez Pinzon Otttbedtt itfgCtoCefti 
«nbeint’felbigge jaer iJÖ. 0 J Diego de LofL, abs ban ggeïijeften p<*o 
A lvarez Cabral boo? 3fo?tupneaIbaetacnggeb?ebeni&. t©anttoe< 

ggeruft 5jjnbe om naer Ooft indien te fepïen/toert gp boo? be <&a=> 
toinben onber be Baeye.de Todos Santosget Janbt ftennenbe /enbe 
boo? bien bat get op een ïtrupg-bagg ggeftgiebe/ uoeïnbe gp be 
tiïaêtgbaer gp arribeerbe/santacusz toeldten naem tot op befen 
gupbtggen bagg aïbaer begouben too?t. ^©en naem ban Brafilien 
tornt ban get root Bniïiifchgout/ get toeïtït baer ban baen tornt. 
Ifiu cm tot naber befcg?ijbtngge te tomen/fnUentop op onfe om* 
be maniere booitbatemen tomen boo? c erft acn s.vincente. 

£§m Vincerxte endc Santo, ggdeggenop toepnigg minafë 24.graben/ontbett 

enbebebolcïttinben 30 are al£ boben/ io jéer pïapfant/ ggelntn 
benHefcr berftaen faï/ig int jaer/an.i 59* .ban Candifch in ggenoa 
men cnbeberbjanbt / boo? eer ft een groote fegoone Bye met een 
jSebier aen be?i>upt-toeft 3ijbe/aen be toeïdte ober b’anber spbe 
«enige ingmois, 'ofte ^vuptltcr molens 3gn met een Cappeïïehen/ 

sbaer be ^pfienber# enbe be totrtfclupöen beiföiffegaen g 0 ^f n * 





. 













jinriminiiHiiiiir 




'iKJtuSanfo 


den.ota.ntur, 

1 't 

naracce. -?t 


^-jR Lanyui 

Hovo He Siara 


Santos 


1. Je S, SebafliafÊ 
I.de Porcos 


\jinjra. JeÏÏejeS 


I, Grande^ 
’ jHorebtfi 
'^Qaratuba, 


*arqrura 

quariba 


tenero 


''■j tx.Cjuarahuy 
. 3?, Peruimbuco 

^*3al Mas Carvara 
w iatna \ 


'I.Aiarican' - 
P Sacoruma 


Omar co 


Teq ueimj}a^ x 

'R.Jkcutüjo 

JR. SeuyatumcnjM 


Al o t\t; JcSPeJt 

Abról- 




*üntade'Fijra 
■ Je Gra n ma vtin 
fcS B 0 , t , 


I.b.Korhoho 


2-force itineris 


iiiiiimniiiimiiimr- 
























































































































































EMOMK IS 


tnbetfcgept n 
«Conincïtban 
ten aencleben 
nigge anbete, 

3|jn 0ï)eoo?ïo| 

«entbefcgcpt 
fteoftggeüjcï 
bete beden te 

25tfct)2 

Brafilien JJCJÏilC 
tie la Plata, te toi 

Dcojt-^tjbe b 
11a bat C.ColumbusU 

ïjet €pïantL S 
öupten tbJtjfe 
genen ontbecl 
getïant bani 
tnbe in t’felbi 

Alvarcz Cabral Ö£ 

Sgetutf 3 ijnbi 
jïe tomben or 
boot bien bat 
$>Iaêtgbaerg 
gupbigijen bi 
tornt ban get 
cm tot ns 
bemanierebc 

■ 

^San Vincente ende Santo, J 

enbebebolcïti 
benUcfctbct! 
men enbeber; 
Debiet aen be 

$£11102 Ingenöis, 

ibact bc <0f>fti 


iL** 




















Sen bc |5oo?t-$ijöe in t’gReficRteban ?.vincente & gReïegRtnbt- 
i>tabt santostod bctooont met JjpaenfcRen enbeiBuïatnrfeact 
beeï aupcRet molens ontrent 3ijn. Ijjet todclte öaer een groo* 
te CoonmanfcRap maecRt.tDoojber £ fo iffer noeR een Canons 
fcRote berber na Ret j|too?ben/een €planbt baer eendepne fo?* 
trefTe tegen ober legt / om be paffagic ban Sanmsxube bet grooto 
öTafteel te beb?ijben. fXontomme ifter boï ©aïlcpen/gReboom* 
ten/enbe 25 offcRen/baer menigRte ban aUcrlep 25 oomb?ucRten 

pntlp M^rtvmicïltcn SÜll. Oraeneien 9 Limoenen, Bananen,Mandiok :n 9 Pataten* 

enbe foo boojtl / altoat een IBenfcIj tot ïijftocRt macRban 
boen Rebben. 23 oben bit / fooRebbenfp nccR baer tegRen ober 
ontrent i o mijlen in %zt b?p b?ucRtbare Cplanben / gRenaerat 
ideQu< mades, baer menicRte ban ©iffcRen enbe ©jucRten te Ra* 
ïen 3tjn / enbe te S.Vmcenr berRanbeït toojben. ^>e(ê boojfcRje* 
ben nlaetfe oft stabt itf tamelijcR berfterrRt metRout enbe 
55 erbe / be Caftedcn ban fteen. SÖeRatben be aenfïooten bte fp 
banbe Indianen bicRibilb lijben/foo Reefter sp.iberghm^nno 
be boojfiabt met be £>upcRer molens enbe een Capcïle afgRe* 
b?ant.©oo?berbe feloe Rufte $oo?t ooftberbolgRenbe/forom* 
ter i.s.Marcó,enbeRet<!ÊpIanbeftêMontedetrigo,enbei*mRIenbooja 
ber be elibben lo? Aicauave* bte toel een ntijïe berbe in ^ee romen.' 
l&ocR^.mijlen ïangRO be Ruft boo?ber comenbe7 eermen noeR 
roemt acn t’^plant s.sebaftiaen,3ijn ttoce <£r planbeRenjï: Ret eenè 

xd Bnyos,enbeRetanbere i deiaVitovia gRenaemt/bcRalbcn noeR be 


bOgRtbanGaramunes. . . 

de s.scbifti^en op toepntgR min alg J4.graben / té een tamclijdt groot 
<ÊpIanbr / Reeft aen be ^upbt-sRöe een Raben Po todos Csft‘Lbanos. 
©et^pIantijSboïgRcRoomten/ enbe Reeft goebe berber fcRm* 
geboot be&cReben.©anbaer 5 .mRïen boojber be Ruft berboi* 
gRenbe ib i.<u i'o.c 0i ,aïfo gRenaempt / om be menigRte ber ©ere* 
Rcn^ / enbe ïegRt ontrent eenRalfmtjleban Rrtbafte Hanbt/ 
b’toeïcR feer RoogR enbe 25 ergacRtigR té/ befe bogen fteRen b?p 
oftebier bicRbobenben anberen upt / ben mtoijeR ban be fdbe 

Reetvbarubï. , ^ x> l r i ■ ~ 25 V ' l 

.Grande on 2 3. graöen/2o. minuten/té een feRoon^Iant/poIgeboom* 

ten. aMffdrë todrRe noeR ttoce anbere CpïapbeReito Jeg* 

- © mi v sfi m 


* ? « ** t 

























gf}en/§«t ocnct.Ypoya.enbe ïjet anbet i.iorgegrego genaemtmocïj io 
oocïi acn be 0 oo?t= 5 tjöeeen fteendippe/fonber beel gljeboomte/ 
toit jijnöe ban berütegeïen mift.i^ier ontrent inert s pi ib, rghen tt a 
«ig& ©oïcft afgöe|Tagï)en:toaer on bi t ben 11 nptenant Fi’ancoys de 

chena ntebe tua^ / bebjelcftemet bed boobdijdte inonbengbe* 
guetft jijnbe/ inert na sayede todos los Santos geboert/enbe g^eban* 
iQ^en gljeljouben enbe na beel abantueren fbo jjef jïP twct een feer 
aerbtgfje pjaditijdte ontcomen / enbe na bato in t'^aberlanbt 
toebcronuncgïjefteerr/enbealbaertorCapitepngïieniaecïit/om 
op be feïbe Itanben ftjn garant ban fijn bcrmindtte ijant te fia^ 
ïeminddtc be gïjene te/bie boo? fijnen goeben raet cemgïje aen= 
jlag^en ggebonben ï)eeft/op bie ban Todos Santos tepjadttiferen. 
ïAngra de Rios ten $oo?ben ban bit boo?fcft?eben Cpïanbt ban I.Grande te 
«en goebe Baye.bjeï berjïen ban ©upfen enbe ïtercften: een 
feer fïepï ïant/öaer nocïitano in be©allepen/ feergoebe £>upc* 
Ster toaft/enöe boojtg ban alberöanbeinianbtfcge b?ucïjten/bie 
tbf> ïjier na in t'ggenerael bethalen fullen. fföat |>oo?bdijdter 
ban beboo?f3.plaete leggen ttneeCpIanbdteng I.de Bannanes, enbe 

I.Cotis. 

l|et€planbt Morebay te meer te ^ee-bmert in/ als? be tineeboojfj.ma* 
fienbe met fijnen Ceber enbebe ftufte ban ^et bafte 91 anbt be 

Noorder Ottacl Ötlt SU Angra de Rios te baren. H5at Coftdijdter te Rio 
Toyoqua,enbe Gatatuba bïcfjt ï)p Ri° Genero. 

bjp boojt baren / ban be bereïaringïte banRio Genero.fbo fa! telt 
tot beter berftant/aitëplaetfenmet ll.25.C- aenbiijfen* 

a 3te be ^tabt ban s.vincem.rontom met bouten palefaben ber* 

tïereftt. ^ •_ ■ . 

b ober be debiet/ bacr biberfcbe^upcfterjltoieng enbe een 

Cappel fïaet/bie spiiberghen af ö?anben. ; ; 

c een elepn Cafteelt j en onlange baer gljdegljt. 

d 3teben jjiootedtjdten fjoeeft/ alftnen na s. vmcem baert / bate 
ooeft een ïüebupt ofte toacljt te. 

e 3te cenï)oog§ten baer een ïjeremitagieop ftatt/baer men allo 
be omïtggijenbe plaetfen ban ontbedtenftan- 
F be Jkabt Sanws berften met eenigfj grofdjefcïjnt. 

£ fiet CaMbaerfrin ttjt ban noot/ïjaer op betrontoen. 


























































































































stjen/ïjet cei 
oodtaenbe; 
luit 3tjnöe 
ni 0 &^olcfti 

Chena ntCÖe Ü 

quctfï 3ijnöi 
Sffien sïjfgoi 
aerbtgïje ï>?i 
toeberonune 
op befeïOeH 
ïen:toeJcfte t 
(lassen gï>e! 

^ligra de Rios tCtl 00) 

een goebc Ba 
feerftepllat 
Set toafl/eni 
top gier na i\ 
OanbcOoo?! 

I.Cotis. 


ftenbe ntetfi 

NoorderGuiacli 
Toyoqua,£ttÖe i 

fileer top OoejtO 
tot beter Oer 

N 

A %0bt§>t I 

fterefit. 
b oOer b 
Cappeï fïae 
c g# een de 

d öen $ 

oocït een üïel 
E^sfcenïioc 
be omïigeïjc 
F^iObe^te 
^SjSjjetCs 




























H 3t£t>M wübt banöe ftebirc ttacr $et Caftol bactoocïuen 

ctepnetcgben-bjecn;?. s i ' 


b gi^spt cairmi rpcifn 

O f sfcnSpnf ojtïïte Metten batte* 6pteg8toat«sttn 

“‘SS cSSSStjet fqt |U«/ bat be f tanfdj.n gft» 
fiicfjt|eböen. 

F 3 f# öe principale £tabt. 

G 3 Jiff ^Et tlcrcfije ban S. Cathalina. 

fJ/bcïSonbetneu^ $u#/mrtattb« treffdyflictooonin. 
trfien / boojtjö öact tegfien ober ift een 23 ergï>acf)ttgp ïanbt/ui 
toienb ©allepen s.yckTr'enöe inlantfcïje bjucfjten maffen. 

IlicrmoettieCacrttoatt RioGcnero 

fllhê S.VincentC ftacn. 


















in bitboojfs. ÈÊpïantacnbe i©e(ï-3gbe ftso bitgte &p get bafte 
ïanbt ggdeggen/batmen baer met een poln mei op foub tonnes 
fp?mggen. IBat berber iuDe Baey lept norg een auber Cpianbt 
Monges ggcnaemt/ almaer eenigge gnme&er molena fïaen. Ijiet 
geeft eenlangge m fi/ baer met googg mater mei eenigge bmc- 
k ii 0 ft Canocn ober connen naren: macr grootc ftgepen moeten 
baeraen ïegggen. ©oo? be £>tabt comcn mebeggdgthgaine 
lianen aen nier sgbtn/cnbeia met een <Cafteel ggefo;mficeertj 
baer in een <£ 5 ouUerneut/enöe fominigge atioer Affineren / foo 
<É5gee|Mgcfte aio ïtëerdtlgtfte. '©aer mert fcgjicbdgcït neeï 
Jjupt fiera ggetedt / ban t meleftt get ïanbt feer abonbant enbe 
niucgtbaer in. '©e denier loopt een ftuc meegga te lanöemaert 
in/enöc in langga ben <©ener met Indiaenfch ^uprt|ê[?appen be* 
moont/bie De jpojtuggfen ggegeei onberbanigg 3 gn / fo in rara 
bepben / aio gacr in ben <Oodogg te IBarer enbe te Itanbe gge* 
troumelgc bp te fiaen. 3|n befe fienier geeft candiUh fijn nemer* 
fegingge genomcn/geiycft ain ooeft boen meefi aiïe be feg pen/ 
bije na RiodelaPl^ra noojtfepïen. 

S Pauio in een©!ccft 12. mijlen te ï anbe maertin ggeleggen / baer bcel 
< 0 outagemgnt mert. get mdchc batfe eenföeeïa te mater / enbe 
eenf beeln te Hanbe in R o Geuero bjenggen / baer get ggeCcgrept 
moit/enbeliooKO na Sp.aigienggenocrt ©002 einiggen tijt grbbe 
iduipt feïtere ggenungena nttfïaen/aïa bat in be feïne tontrepe 
uotg anber mgnen pan nieumo ontbet bt jgn ggtmte.|ï.©aer m 
mcntggte nanB.ee/ncd Catoen/cnbegroot geman/ ban Mandio- 

ca,enbe anbere nootbiuft. V 

f.Maricari gijn eenigge €pïaubcRenO ggdfgcnna bcgupt-oojten/3 .mg* 
ïen nan be denier Gencio in %n \mffegen be mdclte/enbe tuffrgê 
be $oojt goec nanbeboojfs fienier legt get «Bpianbeftennanbf 
' catbonekd.étt lantmffegenRio G<n ro,cnDe caboFrio.mde een firee.c 
in nan jo.tmjlen/inaUegooggeggcberggten/ biegaer mei nier 
ofte ngf googg bonen benanberen/ tot 10 be iBokften toe ber* 

geffen.(Cufftgenbepbcnïept Puma Sacoxcnma. 

Cabo Frip op 2i . grabcn/40. minutenjo ïcegger nan ïanbt/aln get boot* 
gaenbe /geeft aen be lIDcft piibeceo Bae ? e SÖtnaentts.saivador.aen. 
mienn punt een èplant nol geboomten gelegen in/enbe aenben 
^cner nanbe feifbe Ba tyc ïiggen feit ere googe ftecii-eïippen / bie 

frerntm 













c a fadePedro$oetücIöatter cenigbe3ijn/bie boo? abupg gefcbjebê 
gcbben / bat bet foube $tjn be SSergöen ban Efamuden.om batfe 
fcbbcbebjcbe en troeft ban bette blincben / alfTet be ^onne op 
fcbtjnt/baeten-boben io nocb in be felfbe b eye een goebejbout- 
panne/baer be naeft-gelegene pïaetfen ïjare pjobifte ban Jmut 
tonnen balen. Cn baet ontrent i£ tatroltjeïte berbetfcgtnge ba 
frupt/Bee/Bifcb enBogeIen.<©oc enbtoonë baet geen Pomigijfen, 
macr teïanbetoaett in/ 3 ijn eenigïje Indiaenfche <E>o?pbeu;ö. 

tiha de s.Anna 3 . mijlen batibc boo?f3. Caep, i£ een Cpïant bol ban ftafiüé- 
bout/en geeft beel ftupten/aïsf orangien enbe Limoenen: ^tembeel 
©ce/©ifcb eftboggelewoocït feet goet mater tot betbetfepinge 
banbe fcgepen:ï)oe boel battet geen menfegen open tooonen/ bie 
baet anberfintb met baet Pracuwen ofte Canoën mei toeten te conté/ 
om pare nootb?uften te païê ^aet ontrent tomen eenige bjoog* 
ten/boojberg een mepnigf) Ijoogpet aen langt? be ïmft/bolgt be 
füebier Parayba, bie mette cano« tameïijeben bebaren mo?t. 

Cabo de s.Thome io ben<©ofteIijcften öoec ban be felbe/Iept op 22 . grabë/ 
lo.nrinuten/almaet pet lantpemtccljt #oo?t-maert ijsr ftrecnê* 
be.^aer lept ooeft een Cplanbt/raaer en mert niet niet beel bet* 
focljt /om teben batbe fc&ippetiff/be bjoogten ban s.Anna te bet» 
mijben/meeft alle in Eee (teben. $oo?beIijcfter aen foo bolggen 
Rio Tapoana.enbe Rio Tapcmeni.al boogbenbe betg!)afï)tigï) lant. 

Baya Htrmofa op 21 grabê/wf aë be ^upt-3ijbe met £>pacnfcbe bemoont 
bemeïefte baet fupeftet bergaberen/be&benbe een t ge ftoartê en 
Indianen tot baren bienft-^enbe $oo?t-3ijbein be ^offepen enbe 
Naliepen moonen oocït bctfc^epbene indianen, bie met be sp*-nfche 
niet en accojberen/ bemelcftenaecïttloopen/op bareïjoofbêee* 
nigb cieraet biagenbeban pïupmen/o o eb fomntige om bet Itc=» 
fiaem/eft befebilbetè baet felbê met roobe en mitte betme fo af* 
grijfelijc als? fp connen/pïacbt&ecn ntaniere te öebbë/bpftanro/ 
gelijemë banbe Schyten leeft/omïtare ftinbjê bartborbtieb te ma» 


fp ban bie foreben betfebnebtte maeeben/ en bp atbie n bapfjet: 
ban gebeurt bat fp ban befen fcbitcft banbobenrobetbanéiKn 
iJSratfiè baetbe3eerë/ ! fo flaeft3p(eboo2tb0ot/enbeetenfeop.ï|eb» 

jfevoocbjcemtie manierê batvbanffen/ maetinro batfe al buchê» 

- - C y be/gb^- 
















F 


■ 


\ \ 


* öe/öficïijcït neus? aen aerg op een Bern Btppden/be eenegantop 

een ftnie leggBenbe / enbe met bc anbere baer in dappenbe / foo 
bat Bet feer b?eemt om ften i£ i met noef) anbecc bingoën meer/ 
tie Biet na in Vgcneraeï relaejff berBaeït fulïen toojben. 

lik dos Francefes ÏCpt Op 2 « gtabCtt/ 12.tttijïen ten |)00?ben ban Baya hermo- 

ai# bieftte ÖP ï)et Pa jte ïan&t 30eïcflïï^n/enti0 fyttft Peel 3f nipt 
enbe Catoen. boojmaetè oocit gljepeupleett getoceft banbe 
ƒ rancopfen/baer Bet ben$aem af geljoube geeft^at $oo^ 
beïiicftee on ben felbenftreecïtib siem Guaripari enbe incui. 

Efpicitn Santo, on 20.graben /10, minuten i$ een uptnemenbe gtoote Bae y « 
aitoaer aen be $oo?t-3ijbe/gBenaemtPimt 3 & Tuboon eemgecli^ 
nen gReïegen jijn/enbe op be feïbe $pbetet Raïf ibcgBe be frabt 
eenen $5erg!) infomte ban een ^upefter Bjoot/bajt een£a|teei 
aeng&elegBen të/enb aen be 0oo?t eoft-3Übe be^tabt/bre bjel 
fcetuoont ia/Be&benbe Bate tegeerberg/en Bare geefleUjchpept/ 
boomameïnc lefuijten/ fp teelt bed £>upc&erö.^enbe|>upt- 
3ijbe ban be debiet ib een cBeBeetenv.iia vdha. m ftebtet 

Op/tDOOnen Peel Indianen, bed©>ogBden/©ifcB enbe ©ee&ebbena 
bemoeft teert bact beel Bout s&efclieept enbe na Europa ban baer 
boo?tgBeb?aeBt. Hentie 0oo?t-3ö&e ban Eipirmi Santo coenitpet 
gBeBergBteban 

Pqro caom, enbe nocBteat booibcrop i^igtaben Rio enbe cabo dos Rcyej, 
Beö&enbe een Cpïanbt tiha de Repofe gBenacmt bp be gefepbe mes 
biet i0 goeben ttneftet gront/enbc goet teater/ enbe ïijftoeBt te 
rrngtjen. ©iet mijlen berber beft«(ïbetboigBenbe/comen befe 
fSebieren/Rio Docc.Rio circare enbe Rdo Pemipe,bie ntetban be groot* 

Abroiho?3ipifeiterebjoogBten/bicBaerteel 5ó mBïen bemmbe^ee 

i • ftrecrtetv^off toaett aen ban Bet bafteIant:3t)ngReïegBen op 

i s.grabén/ Beb&enbe beeï €pïanben etidippen/be iueïcïteboo? 
bjp Canalen bcfepït connenteojben. "pen 
tuflTcBenBtt bafïeïant/enbe iihadcMeo«betineebe tuffeBe bttw- 
be C'pIantfli» & Meo enbe lit**de Paflfcos. ^eïefte enbe <©o|teItjcft« 

fp tiafTarril» tent tüffeftenI.deP*flarosmbe Mónti de S.Pedrc.üha Seca, Oft 

be P iSen 3Bn dippen bie Bier aenbe 

boojfepbe Abroihof3nnfeerperieuïems/enbebat boojnameïpem 

beï©inter/aïjTtttïetdtebJinbenbiaepen;fo batter op berlcpep^ 


-p 










betijbenbeëï fc^epctt gebïebê sijtt. 33aerbm afó b? 

bcfe paffagien pafferen milieu/ fa neme fp eer# met aï baetbolc 
ft ft Sacrament, enbe manneer fp bie gbepaffeert bebben / bebjtjbeii 
fp groote bïijbtfïbap / gïjeltjcft ató bp alle inmaten,foo toe! banbe 
imaenfcïje/afó ban öe onfe/te fien tè.Hen bet bafte lant/tégen 
ober befe Abroihos.jbn befe fiebieren/te meten/R'°de caravdasR.Ta- 

nahem R.Lucuru.mbe R.Fraudes,met Punta de Cumbabo. alleiüelCÏie 

boojfcftjeben Cpïanöen enbe iSebieren geen groote ^paenfebe 
blecben en jijn/maer bobben alleen aen bet bafte landt een bcel 
indiacnfche ^oerBensf / Die baer met 33>iffcï|eti geneeren. Rebben 
baer beneffeng oocb©ogbejen entte ©ee. 33ocb mepnigb Farin1 > 
toat berber na bet ^oojben ijs be fiebier Taiarac.enbe Monte Pafquai, 
hiaeronber lept een langen fieenenriff / baer be groote febepen 

baer fonberlingbemoetebboo? machten. 

Porto s=guro op«él. graben/ig een feer mei bemoont ©lecoft <©o?P; beb* 
benbefbne opfienbew* / foo toel «Öbeefteltjcbe aïj* merelrltjcbc/ 
met een (eer goebe© aben/maer innebè febepen ban allemmben 
bebnit leggen: mant nabe %u toe sijnfebefebermt boo? eentge 
b?oogbtenenbe ^Eplanbeftemï/bie baer boo? conten. ^eCon* 

tECP£S$ blUCfttftatC toatl Suycker,GemberjPataten> CHÖC Mandioken, yCt 

mefefte een groote febat op bjengt/mat bet mert metmenigbtet* 
in Barcken enbe Canotn ban baer na be omïiggenbe ftebe oft pïaet* 
fen toegb gfieboert. ^efe jïabt tè eensf ban be indianen oberrom* 
pelt getoeeft/alle be $o?tugijfen boot gbeffagben/ be ©joutoen 
gbefeboffiert / enbe fommigbe mebe gbenomembe ïterene baer 
fommigbe baermeenbeninte faïberen / mert ban be indianen m 
bjant gefteften/fo batmeeft aïlebe inmoonberseom t leben qua* 
men.©et out Seguto lept 3 .mblen j^oojbelbefeer ban bet nieume: 
tnaer en ijtf (botoeï niet bemoont. «Paer aen boïgbt be (rebeban 
s:cruz,bebbenbe eenigbe b«P fen / enbe fmpefter molens. 113 a er 
tegben ober be «öpïanben/ enbe be baneb ban S. Antonis 1H 00 

^eetèuptfïrecftenbe. J13atboo?berbebufï berbolgbenbelept 
Rio Bonhuquifape.cnbe Rio Grande, bebbenbe oocbeemgbc yupfeti. Wt* 
ft Rio Grande comt biep upt bet lant: maer fijn ?o?fp?oncb té alg 
nocb onbebent. Ï13at ^oojbelijcber 3 Ö»be cïippen vchoda.baer 
onber aen een33o?pbenban Indianen lept: enbe foo mgt ber ber Rio 

patirie,baer bet al fëer boogb tent ontrent té. £ Rio ^ 












Riadj&ilka$ & een ftetoier/aë tüienb<0ebcr een bo?p ïept/baer fïcB eenigr 
Pompen ontRoubê/om De Coopmanfcïjappê te bergaberëBooj 


ten eünootbjuftenbetfië.Hett be $oo?t-sijbe banbefiebier jijn 
cenigefcer goebc toepben/ boeg nietbeel: bjantfjetlanbt toert 
terjtont meberom Roogïj enbe bercïjacötigjjmiet tegen jtacnbe/ 
fo ift bjncïjtRaetban suycker,Pataten enbeMandioqusjtoant tf 
Den banbejebe Mardas,ofte nhas legt De treffelijcRe £>upcRermo= 
ïen ban Lucas GiraMtz portugi]stsjien£ gebouto fo groot enbe uptne* 
inenbe i0 / Datrnen bie ban berre in beEce ïtan fien. 0oo?bec 

JOtjf Ulijïcn toC£Ö0$ ÏÖHjJjS ÖÊ fHttèftttftfc/ R.io de Contas» Die ooe ftj* 

ne öpfonbete molens en ïogien Reeft. ©aer aen boïgRt ben in- 

illijelt Suaguaripe eilbC Catnanu. , ' 

Eio Tiugaty 10 eenilebierfiê bat io.mijïêban Baya dc Todostos Santos af lept/ 

upt ioelcRe s« y e Dat Ret fijn beginfel neemt / maecftenbe aïfo een 
ofte meereplanbeïteng:bocï) en ig niet üacrbaer/ban aïleë met 
Barcken oft Canoen. &ier ontrent jijn berfcRepben ^>upefter-mo=* 
JenjS. ©e ftrbiet gRepaffeert sijnbe/ fobolgRMorrodc s.Pauio.enbe 
alfiiêr ontrent Defe <£planbë en rupgRtencntRoubenRacrnocR 
aï indianen,bie t’jocR ban be £>paenfcRe niet aen nemen en toillen: 
maer ter contrarie senor fomtaijlen op fijn onbet jien$ met een Be- 
(olos manos tegRen frjn SancR comcn befoecRen. ïfet i$ eenjtouten 

couragieu^ boïcR;enbe iberbeng^enoemt Levantaos. 
g™ a de Todos Santos. ofte S.Salvador, ij6> 0011 féet fCROOlte Baey.blCl 3 . nttjlèn Ibfjt 

enbegReïegRen op 13. graben. Ibeeft in De ntibben een Cplant/ 
baer ^npcRer molens? op fïaen / enbe fcRoonftnpt op groept. 
91 enbe aöoojbt-ooft-3ijbebanbefefiaeyeisgReïegRen belooft* 
ftSÖ t Öan B rafili-n * feer treffeïijcR/ gRelijcRRier neffenst te fienig/ 
opgRcboubJt. cipier ontRout Rem be©icc-rop enbe be <©011* 
berneur/met bet opperjte gerecRt enbe.beStigmfitie/ om be io- 
d.'n inben toom te Roubcn. fDantfo fp baer op gfjeen naeub) re- 
garb en nameu/fo mare ben meeften Roop Der P01 mgijfen 111 to?ten; 
tijt beo? loods beRent.©aer ijs 00c een SSiffcRop/en eê ©omRcrca 
ft&ncffens een fcïjoïe öet tcfuijren,cn üeel anöete lierclten rn^Tous 
benten meer/bie alRier inbe 5f igure met lettere bant’ “ 2 C-S 5 .C.. 
acngctepcRent gijn; ©e ftabt tb gelegê op eê groote RoogRtc/f® 
bat alle CoopmanfcRappen/biemen baer.inne grb^upcRtn toil/' 















«tjrtoinbafen opgctoorttimittoe t«ttooj bemUmer toe bat fpM 
fuldtê eenenbobbelen.toinb-aepgeb?upcften/bat4)cteenopgaet 

ïiettiijlïjet anbetaf baelr/gaenbe metfeftere fleben/ öieoprollc 
geöjePen pjojben / bpftanpepen gelijcfcalp be |bebepen op me» 
mgeplaetfenoPer be ^ammégetoonben toerbemuptgefonbert 
battet bietallep fteplaf gaet/alp ban een bacPan eê t)up^.< 9 n* 
ibec aen be toatereant 3 pn be itacftgupfen Pan ftoare goeberen: 
toelcfee aïbaer Perpatt/eft Perfcbeept toerben: Ce lanbetoaert 
in/en beeft be fïaöt fonberling geen ftercRte Pan muerê oft toaïs 
len.lBaer aUcenl)aceCa(teelen/25atecijen/ert ^flancïreringen 
bie op oe ^aPen tefponöeren. ^aerioeen Co 5 ijngeüjerfl:Pan 
eenen ^oupetneur/ bie een Bmfliifche ©joutoe gbetroutfjabbe. 
3©ienp 5 >oon tegbtnujooibtgb bee Indianen Conincliip/ bien fp 
feer onbêrbaen enbe toel gbeaffectioneertjijn/ en alleoupt baec 
epgbene Pjpea pjtUe/fonber eenigb bebtoaneft. J©antbp beeft 
gbtmepnitjeft een ïï tjfgacbePan b?ie ofte Pier Qonbett mannê/ 
bie bem nopt en oerlaten/ fo bat bet (ebier onmogbelijrft tp/ben 
eenigb ïeebtam te boen. <©ocft foo onrftcnöe pojtugijfen befe 
indhnen feer/enbe boen foo Peel necrfrigljepöt om fjarc ppcnbt» 
fcbapteonberbouoen/alftbaermogbelijcltip / fco bat ben ©t» 
ce-rop felfp/alp öp befen fn^iaen(cfo ■ Coninc toiït aenfpjeJien/bera 
getrooften moet int ntibben Pan fijnlltjf garbe bem te commen 
Pinben. ©oo?berP Pranneer fpter <©o|lege treelien/ 3 ijn fp bieb» 
Ipitóoper be lo.oft 12000. mannen ftercfc / alle Pjptoiiligbe bie 
tegben be inlantfrlje cariben.oft menfcïjen-eterp u Pelbe romen. 
^P pïagbten ooeft fel fp iBenfcbcncterP te 3 ijn / inaer lijn baer 
•nu Pan ontrent 5 °. 5 ?aten fjcrpjaertp foo af gljetonibt / batfe 
Paer gcoote ©panben pan 3 ijn ge to o? ben: © a te to apen ê 31311 bo» 
gcn/ptjlcn enbe boute ftoeerbeu/baer fp meer gbepjcltp mebe te 
boe pjeten/ban met flagb-f ü>eerbë/(p beginnen alp nu 00 e pijc» 
Ren tegcïpupcbê/ja felfpr oerp/en mufRetten/enbc^nberePer» 
ftaelbe gereetfcbappen/baer fp beter incbe connê ïePê/ban tn be 
^upefter molenp te toerrite. fiu toat.bare «lanicre Pan eojïogë 
feelangbt/öie beftaet alleen inben Ppantoft met openbare sbc» 
teelt te Permeeffrrf/oft fomtoïjlê te Perraflebë/fonber Peel fub» 
tile treftenPan^elegeringen/oft jpopreffen te pap te bjengm. 
|Boo?benen bjanoen/tö ^arbarifebmetben anberë telebê/ip 
v - ' & iiij ' brute* 





















' . * " ^V' N . ■ ... jr 

bm eenittïien ftnï/bacï ft> na trachten. #u om onfcnbooigeno* 
men cour# te berbolgen/fullen top lang# be feiücèee-ftuft toat 
©ooibelncltcr aen comen/enbe fpjeïten boo? eerftban t Cafteel 
toans Antomo.na bat top cojtdpcft be aentopfmgen ban be fiabt 

uptjW» ficubm. fUm top m&VW 
foo faïicït u int cojt herbalen be ber-obermge ber boo?f3.£>tabt 

S Salvadot\üff£Todo los Santos. _ .. 

«r tt t iaêt ^nno 1613 .ben z-Oeccmbcr/sijn upt be geuntecrbepjobm* 
** ' iiinctent’fepl Qbcgacn/26. toel gcmonteerbe fcbepen / toegerufï 

banSeeS Üeto int fieïrt»er^ ber Wawtffch. Compagnie/on* 
ber t’belcpbt ban ben Commanbeur ban DoitbDen^lDnurael i- 
wikem ben ©icc-2Ebmirael/enbe meer anbere Captrepnenenbe 
Officieren/ nemcnbe bare cour# tufitïjenEng^menbeFnmcknjck 
boo?/ tocmenbe alfo naer be cananiche C'planben/ïatcnbe be felbe 
on be fïincfter ïiant/o» 30. graben ïeggïjen/ bare cour# ^>upt te 
t© effen acn gaenbe/tot bat fp opben 28.Sanuarij beCpIanbeit 
ban Cabo verde int Bïjeficöt babben/ben 29 . befe aenboenbeop 17. 

- cr'aben/ aïfoo aen bet epïanbt ban s.vincem ïjaer ontboubenbc/ 
fiaer berbcrfcïjenbeban alles bat ï)aer ontb?eftenmocÖt/ al eet 
fp ter plaetfcn 1quanten al# boo?f3. i# s foo t# ben r ban Dort 

ban be ©loot berff eften/en i# gearrtbeert tn s«e Leone gpelegen 
ö»8.(traben aen be Afticaenfche lm ft/enbe naber^anbt in be B» e y> te 
Todoios Santos ïsp fijne ^ïtniabe gbecotnen. ^eboo?gaenbe©ïoot 
löfefU 1ÜHn S.Vmcente toeberommet’fepl gegaen/nemen* 
be ïtare cour# &upt*fupt-ooff / baer eenige tababe# toaepben/ 
niet tegljenftaenbc ïjebben aïfoo gljefpoet / batfe incojtebagen 
be Link gftepaffeert 3ijnbe/netnenbe a.flreecftennunber/gïjelpcit 
offe naer s.Hei! na ïjabbe toillen feplen/en batmpt reben ber ftroo* 
men enbe teinben/aï# in begfiinfel ban bit fioecpften gefept1#/ 
ben toint enbe ftroom ban achteren tn balenbe/alfo befe B*y aen 
gjjebacn / comenbe bare ©loot upt ben ^upbt-oo^en. Oen9. 

a ff 0 bp J>upben be B Ky gearrtbeert/ babeltjcR beberaem^ 
beoib?e ban Sn heerban Dort int toer cftgöcfïeit /.al toaft bat 
bieban bet C afteel ban s.Amonio met bet Canon feboten/fooen 
lieten fp met naer bare intetp$fe mt toertlue feilen/tetoeten/ 

bouben/enöe anbere Rafter bet Cplanbt Tapbout ta^er ban 








fet/be refterenbe feïjepen 3 ijngïjefepït totbp be ftabr/ bicFftoita 
ber een 25atertj/ïeggenbe aen be rechte fjautbanjjet toinb-ae*?/ 
befe upt be 2$aterij fcïjoten feer bapper metïjctCanon/alfo be* 
ben cocft bie ban be anbere ï»p ïeggenbe Cafteeïen. Dit aïfo ee* 

_ V ■ ' X- » A. . 


en toatf/befé katertje met fcïjieten te btoingen/ fo fiecft ben 3 !b* 
mirael enbe ben©00-3lbmitael met anbere officieren goet ge- 
bonben/met be fcfjepen toat af te topcftcn/cnbe be felbe fiercftte 
n**baft aen te grijpen/geïncftooc inber baet gefcljiet ij&tuant 
fp Rebben 14. floupen/elcït met 20. cloerbmoebigjjc «tact# baer 
na toe gijefet/enbemetter fjaeft onber bet gefeïmt/babeJijc met 
clampen/Itoeboeten/fianier enbe nagïjelo: alfooeMt fijn beboit 
boenbe/fonbet te paffen op ïjet fclneten ban ben bpant/be $)ö p 
tugijfen befefïoutigïjepbt ficnbe/ biauteren ben 25 etgb fóo feer 
op/al0 be anbere be 25 atcrij op clommen/aï foo bat ontrent 10 . 
neren een trompetter alber eerft bobengfjecomen io/Iangffenbe 
ben ©00-3Hb*niraeJbemant aen/ben ttoeeben man tesijn/alfoo 
meer anbere babelpcft t’gefeïjut bernagelt/met aen frenbe batfe 
ban boben upt be ftabt gjjebjcfbigï) met mufqttetten fröoten/in 
mibbeïer tift bebenbiebanbe feïjepen allen mcgïjfiijcfen bïijt 
met 0et2>cgut-gebeert/om ben bpant ben top te boen in treeltë/ 
tot befen acnflagïfquam ïjet lichtban eenigbc £>paenfef)e fcïje* 
pentiiel te pa0 /be toeïefte boo? ojbteaengïjefteïtcn maren. Dit 
alfoo befcgieïtt jijnbe/ be boo2(5. ïjelbcn stjn met be floepen aen 
boo?t gïjebarcn/om ben baglj te berbiaf ïjten. 

De boo?fcï)?ebcn folbaten bieteïanbe boo? gïpïjeeïe fmaïïe bjegïjen/ 
tot op be ïfoogïjtenbpeen IBarfjt ïjupo fonber bokft quanten/ 
babel0£0aermflag0 ojbjeftelben/ enbe mardjlcren a'.fo narr* 
berbeo? be ^>tabt/baer ï)ct Cloofïrr s.b m. irgïjt/ baer fp befe 
nac|t met goebe ojbere enbe bjae ïit 0aer qnattier jielbetu 
gj>uin mibbeïertijbt Jjet bïiteïjien ban 25 urgïjer enbe ^olöaten/rnbe 
Krijten ban b?ou enbe ftinbero toafï aïo deft een bcncimi Itan/ 
bie opt fuïefie berrafTeï>ing0e obercomcn i0/be0 mojgfjeno sfjn 
be boojfcïfêebtn ^aïbaten naer bepoojt gfjemarel)teert enbe 

-jf alfoo 























aïfo be fïaöt genitreerttotop b e pïaetéboo? bei? «Êtéuberocuttf 
Jjjupb/boojbertf té goebe tccfuïjt gbenomen/ ofbaer geen bin* 
bet lagben in toaten: ItDat belangbt be refter enbe Cafïeeleti 
bcbbenfelfabe fïeuteté in bare banben gbeb?acbt/ ttoelcïtbe 
folbatê b?p toat bebe paften naer ben bupt/bir ïsefcïjicïtt 3ijnbe/ 
foo fagb elcft een om mat tecrijgben / alfoo bat in ro?ten tijbfit 
f eldt fol.baet cen^joncïter leeclt/bet fcï)ijntbatfe b?p mat beftigb 

intbcrfteeclten ftjn getoeeffrtoant men bont op biberfeb* pïaet=> 
fen be tafel nocb gbebecftt/enbe tgbebjaet aen t'bper. 

IFeie tijbinge be H&attoofcn bernemenbe/ 3ijnbabelijcin (Toepen enbe 
i 1 booté gebaiïen/ alfo babeïijcft be onberfte jtabt aengerafl enbe 

eïcTt een anbetté niet tot bupt mahenbe até baer fp gabingbun 
babben.^n mibbeler tijt fo toert baer o?b?c gefïelt cm geen in» 
tooonbertf biebaer noeïj gbebleben mochten sfjn/eemgïj getoeït 
acn te boen/bê ©tcc-rop met be opper (Te 23 iffcf)op 3ijn in berfe* 
ïteringe genomen en na foliant gefonben / babelijc 3ijn ober al 
pofïengefonben om teberconbigê batalle be gene bie fjarebnp* 
fen ^mpcïter moIeng/Catoen ftanbcl ïjabben / ofte bie bet ïufte 
b?p mochten binnen romen baren banbei boe en bacrgeloofbjp 
ïeoe/bicr op 31311 babelije beel geblucbte binnen gccomë/om ba* 
rebingben terebben/incoite bagê 3pn öe&enbc CtUpterP opge* 

1 1 recbt/cnbect’belept ban Francoysde s«m om alfo belanbenrontom 

te ontbecficmooc be (laben en lant-Iupbcn een ontfag te maften/ 
toant treeft rontombefcBiey ober be 14.^wpdter-molês en me* 
nigbtcCatoen boomcn/baer beel menfeben be cofl aen getoinnë 
en bet latpopuïeucf maect/in befe boojf3. flabt toate bp be $©o. 
bupfgefmnê/obcr be 2 joo.folbaten ofc bofc ban toapcnen.«©efe 
lïabtbeef een gefonbe luebt/niet te beetnoeb niet te cout/aïtijt 
t’fp SBinter cnbejbomer be&öp bcboomenmetbmtbfen/até be 
eenerpp té/fo bïceuet be anbere/gdtje bier nagefept fal toeröcn 
1 até top ban vjucljfcn fpjeben fullen.^u fteeren top na Fcrnambuco 

enbe bet gene batnoebrejlerenbe té. 

©erclaringb c ban be boojf3. .étatt De todo los Santos. 

a ffté bet ïtarmeïijten Cïoo|ïcr. 
s ^ be poojt na t’boo?f3. cloofter. 

c)0^een|Harcbt banéoo.paffen lancft v tiaerbeiudiancnbare 

«ff K 


























































































































aïfo öe ffc 

^up£/Pi 
betlagïj 
jfcböenfi 
folbatê ü 
foofagï)' 
elcït fol.öi 
intncrfït 
fen be tai 
^efe tijbinge t 
fooorgge 
elcït een s 
fjabben.j 
luoonbft 
aentebo 
geringe j 
poften gt 
fen Jh«p 
p?pntocl 
ïeoc/ïjiet 



rebingï) 
reclft/on 
te ontbet 

toantt’f) 


nigï)te<C 

enïfetla 

ïfupfgefi 

fïabtr>ec 

tTpa^ir 
eenenjp 
atè top t] 
cnbeïjer 


A^öc 
s %$ be 
cjp^eei 































— 


tOarenbetCOOÏiett/tttbCÖ«tTetrera. 

D «ttootfecbet ^cfutjtcn / met fijn* saeïbertjen affitce 
ober ben bergïj comenbe- i 

e ^ïjgf ftets . Francifcus Cloofter. 

F gig ecu biepte bol mofg-erupben. 
g gier get JSiffdjopg-ljup;?. 
h 3 t>e ^omftcrritc. 
i i^gofban ben ©iee rop. 

k &et <fl5gebangljett-gup0. ? 

l beb <ü5oub*rneurgï)up£. 

M Nuefla Senhoia^e Iuda. t 

n ktjn ttoee ïiranen/oft toinb-afen. 

o Cclooftetban vButa. . ut 

p een ©creruttagte cnbeCappeïïe ban s.Thomas.toien^ neen/ 

«5nno 1618 in fijn bupft Ijaböeecn clomp ^tnbcrb ban10. 
ponben/tor banckbacrljcpr/bamr fuleïteenmenidjte «m* 
berb ffijrfïraïit maten- 
^ Js be Cappel öacr be HL. 
r t’Cajïeel ban S.Laurents, 

s C’CaficcI ban s .S^baftiaeru 

t C’CattccItnbeCappcïbanTapefifpe. 

V C’Cafieri ban S.Theunis,oft S.Antomo. 

Cafteldc S.Antonio 10 kt $ 00 ?r- 00 jï-ï) 0 fCll banbffcbOO?^. Bac^l^tn ,«t 

Rto Venmiho, Cabo caiour.fnöeR'oT.picun, 3 tmbe aJe pla-kjenban 
clcptie importantie / ccniglje fcemoont/enbe. «tor* jg 

u. r toto / «te «ratte t» 

mijnt’ oinb’cftt: begalben baftet oocït bib . rfege 

lenisf jlaem ©oorbek meet baer oer cc menigteba» aibvrtep 











ffrltitft Ij out gfjejjaeït/en&e na anbere plaetfen berboert. tBep* 
nigl) berber lept pet ftebierften R.Pratagenacmt:)jet toelcfte met 
gïjcengrootefdjepen bebaren en rantoo?ben :maerboo?aen in 
ben mont connen bact tod bijf oft feg ancftcten. 

1 rïq vafabarw op 11. graben / i.ö een manier ban een &te y met een Cplanbt 
inbrn mont. Beeft boojt rontom beel gtoote gïjebergpten/baer 
upf eeniglje teatetftenp bïoepen/aen be eene 3jjbe begintmen nu 
tnat J^updter-riet te pïanten/baer tbert oodt bed tiiftrfii geban» 
gfien. 

Sefgippo de Rey Op 1°. graben / 40. minuten / is? een debiet met een spaenfch 
«Bo?p. ^aer nu ban 8. jaren jjertoaertpbed £>upcfter gjjepïant 
io/enbe biberfdje molen.o gptimmert 5jjn. <Bodug ftet Jjnpc* 
fier battet balt/feer goet. #e heeften bie baer beel 3jjn/connen 
bacr feer tucï tiamtoant baet 3jjn feet feftoone Baïlepen/Bacr 
toaffen bed Lypreiren enbe ftet Aafiii-hout in abonbantie. 

iiio des.Frandfcoop 'o.graben/* o .minuten/ i0 eenigbfmtgbetooont/eü 
fterdtt öan bette te ïanbetoaert in: ïjeeft oocft tameïijcfte lijf» 
tocljt/cnbc boo? inbe^ee een 3anbiglj en dtppigïj rijf/jjet todcs 
ftccenige mijlen berreïangïjp |ct ftranbe loopt/ alfonoc£jtan$ 
batmentnjTcöfnï>etPa<ïeïant/enbe^etboo?f3rijf metdepne 
&ardten baren can. IBat berber lept be ftebier ban s. MagueljCH 
toeberomtoatbojber R.de S. Antonio op £ grabê/ aïtoacrïjetboo?* 
fcï)?eben rijf ban s.ptandfcus begint/ enbeftreet f>em meer ban 20, 
mijlen ^upttuaert lange? be ftufte. Boo?t $oo?t-tbacrt ban be 

ftebiet 6.Theunis 3ijn befe fiebicren enbe Baben. ©00? cerft Cama- 
rag bi, Porto Caluo een tamdijcfte^aben/macr depn .Rio de H ina, enbe 
Rio Hormcfo, boo? acn jte pi lanbt/maer innduaert pïaet / enbe bol 
geboomte enbe Bce. Boojber i£ Rio s.mngh.imo,enbe baer tegïjen 
ober bet GEpïant iiha de s, a'cxo op 8. graben/5o.minuten/goet lant 
bol gfjeboomten fo biel bjucljtbare/abs b?ucïjteIoofe.,Bu 3 .mi j= 

ïcn bojber lept Cabo de Mercihipe, CUbC Efticmo.enbe Rio Poyoqua,f£j)OOn 

fïepl lant/altoaer inbe Ballepen bed jDupefterp toaft. 

Cabo de S. Auguftin op graben/ ip ben aïörr óofteïijcftfïen jjoeeft/ ban 
i gantfdj Brafiliéh: Heefteen ïtereftjen gïjenaemr Nuefö senhoradeNi- 

zareth op eenljoogïjtc gïjdegïjm. Bier mijlen ftier ban bae n / enb 
ten ïjalben toegfje ban Per.nambuco iO/ccn Éibierften/enbe Reet po¬ 
tige, öaer Ret feer bjudjtbaet ban jfmpdtcr i^/uütp Ralbê bats 

tdbodt 







ter oocR bele JéntpcRet-moïeité flaen. 

Petmmbuco ggdcgen be-supben ben iCqumoöiaei op 8. graben/ geeft inget 
ineomen ttoeeCafïeeïen: toant ban get eene bat aenbe flindter 
3ijbe io/ clepnber i&/ legggenbe op eenen goecR ban een fïeenen 
rijf/bie ontrent een mijl ïangg/eube io.paffenb?eetig: fïaenbe 
effen enbe gïat alleen effen bjaï/fonber batgp na get hupten* 
te baat ïaegger io/ aïfo bat get ^ee toatcr tuet ben fp?ing-bïoet 
baer ober fpoelt. ^ïcgtcr befen fïeenen bijcR fefijben be fc gepen 
ggemeenïtjcR legggen/tot bat get toatet bïoept/enbebaren ban 
aïfo een galf mgïe boojbcr baer be üïeebe iö/tegê ober getOo?p 
Recive flgenaemt/ baer beel pacRgupfen enbe ïogien fïaen / toaer 
aegter een clepne baert/ bie gem optoaertg na be fïabt ip fïrer- 
ftenbe / enbe int rnibben ban be felbe ©aert Ient get anbere <Ca= 
lïeeï Fort ds Terra genacmt: get toelcRe niet teggen ftaenbe/bat get 
binnen pïant£ ggeleggen tjee/ foo can men r niet te min ban get 
anbere jpo?t affiemtoant tuffcgë bepbeen ïept anbere niet ban 
een bupnacgtiggen toegg / bie ontrenbt 50. paffen &?eet io/enbe 
ceggeï-recgt op be fïabt aen ïoopt/betoeïcRe op een Rergg / enbe 
een clepne ragle / oft een uerRen gaenp ban get boojfepbe Oo?p 
af lepbt: toelbetooont en betimmert/ be groot jte enb fcgoonfïe 

pïaetpban ggegeeï sraiiüen naefï Toods Santos, aïgier geeft ben©ss 
e erop oocR een tooonpïaet$/bat gp oocR fomtoglen comt refibe* 
ren. ©oojtgifïmebe bergen int’ÖgeegdgcRe/foomet^futjs 
ten/aïpraet jïlonicRen ban anbere Ojbeng/ enbe in Mtëerelts 
IgcRemet berfcgcpben Officieren/ 23 o?cR-goubero enbe folba* 
ten. Oe pïaetoiOban naturen fïercR: toant ggelgcR gier nef* 
feno in be afbeelbinge te fienio/get incomen iffer fo naeuto/ bat 
gctbanecnen bie beplaeto in geeft / ïicgtelgc betoaert cantooj* 
ben. ©aer toerteeu grootcganbel ggeb?eben/ban Suycker,Tabac» 

Root ende fwart hout,Farinha,Gember 3 enbe anbere jfruptêbeel. Oetoeïc* 

Re gierna te fijner pïaetfe bergaeït fuïïen toojben.^en jjïoojt* 
goecR ban Pemambuco i£ Punta cahari,HOcg 2.mglen ban baer na get 
fjïoojben lept Paon Amardho,eenftebierRen/baet tamelgcRe steker, 
«nbe Mandioca bergabert toojt. 

“ ■ W * - 

Oercïaringge banbe aentogfmgge ban Pemambuco. 
a fgsfbe fïabt Pemambuco op een googgte ggeïeggen. 

B2Ü.Ö 

















b een baert/baer ïagb öatfe be tsaren met canotn na be fege* 

ncntoeb?cnggen. ^ A _ _ 

c g?b ben toegg enöe fpaeie ban get eene €a|reel tot pet anber. 

D 3ibÖetCajteeI genacint Fortal.za de Terra. 

e ^lefpet'®o?j>R' cive 

F jjg get €a{teeï Og Punrade Marin. 

g <g?bpetftcenenrijf. „ . „ . ... 

h Sb een sn>ü'.ücm fegigin £jare tale pw, enbe bp be Pojtugtjfen 

Iangado ggenacmt. 

I het Capufïifften Nueffa Scnhora dcNnzareth. 

K*%b be manier biebejdo^tugtjfegc eooglieben gouben/banfe 
peèrbe te rijben/enbegare &upf-bjoutoen banbe (Iaben te laten 

5. Maria de FaHnhai'b een I3ïecft/bat 8. mijlen banPermmbuco af toeleggen 
jg: fieeft in V htcontf n inönt ntont toan öe iSctoiet een ^planbt/ 

Tamaraca. «©atr OUtrCHt iü ÏJCt lonbt baltStiyckt-r.Fnrlnha.enbe Roodc 

3fiout:be ftuft bie ibrupgg enbe rutftgg / enbepericuleubboo? 
ötoore fchcnen. llf>ant ban herbegint pet rpf/ enbe jtrect Öem 
tot on be googgte ban é.grabcn/ fo batmen tuffcgengel felbige 
enbe net bafte ïant met 2?arclten enbe Canoen baren ïtamoocft 
Stjnber gier en baer beeï Canalen bie te Zee toaerbt m toogen. 
aSooibelneft tb get R<cive,cn be fïcüicr Patatan beinoont met fnaen* 
fege enbe Indianen. 33an ggelgclten ooeh Cat>o Bknco,baer 4. mglcn 

gier ban baen ggeleggcn ib< . . . 

Rio Parabay on ^igraben geeft een sSpïanbt inben monbt. «3acr tb een 
ènaenfcgvDojp/ get toelcfte ineojte jaren feer bergroot en ges 
neunleerttb/om be goebe geïegentgept ban get suyckcr batter tn 
grooter abonbantie toajt/ alb oocftcatoen.Mandiokcn.Pctaten.enbe 

tneniggte ban Oia-ngicn appelen enbeLimoenen. 

i.de Manguas ïegt o» «.graten/ 8 .minuten/boo? be groote fiebter Mangmn- 
gapi in ben bjeïeben ooeft tnbtoepbt beftebter R oPnghi. <3pben 
ÜooJtgoecïtban befe ïiebter/oft om betrt te (cggen/B^yeJo lept 
Bunta dj Lucena. <£nbe 2?. mgi berber naer get #oo?ben be ftebtet 
ofreBaryedeTrifonenbetoeberom3- anberc mglcn berber Ianggb 

tlttlfcltacn ftrcfcft CabodeReqner,Da0t fce ftuft ÖÖU fcaöelijeft 

uacT Jet ijioojt-iwilcii feccïf * <©e Xjoo2f3% plflctfen 5ijn nweftQU 





\ 






j 












































































































1M *• 

ii j 


I 

II 


B • 

M 

c é 

A 

D \ 
e i 

A i 

F <S 

-j» 

C 6 

H " 

*3 

K « 

ï>f< 

Ö?i 

5.Maria de ] 

iö 

Tai 

fjo 

gr 

to 

en 

30 


ff] 

Si 

RioPataba 


ï*f 

fll 

«» 

' 




i.de Mangi 
g n ! 

ü 

Bu 

Of 

til 

ui 


,f *■ 














ïebetooont / rnacr met fimpeïc gebuerten ban indknenofteMuïatt*, 
bie ïjaer smeren met Suyct« enbe Mandioca te planten. 

Rio deGran Martin ïepbt 3 . mijlen banbe boo?fcïj?eben cabo de Roques. !©aer 
ig een €planbt boo? gljelegen/te toeten/ tnffc&en be ftebtrr en= 
be be b?oogïjten / bie Los Roques gïjenoenit toojben. £>eg mijlen 
bo?ber langjjg be felbe ftuft ig p«nta de pi P a,toteng SSaepc / uaeye de 
Tambanti gftenaemt ig/ïjebbenbc een fecr rupm inconien/enbe be* 
tooont met eenige Indiaenfche SSoeren.iiloelH.auöere mijlen boo?* 
té Porto ^ufiOjPeranges, enbe Pono dos Toros.boo? alle toelcfte Baeyen enbe 
ïïebieren ïegïjtbe boo?fepbe rijf ban Roques,baermen tuffcljm 
bepben met 23arcïtcn enbé Canoen baren ftammatr gfteenfmtjs 
met groote fcijepen. 

Rio Grande.oocft gljenaempt R.poteingi ig een fcjjoone groote enbe rupme 
Jltebier/baer ooeft een ftcenen rijf/ate boo? Pernambuco ggelegïjen 
ig: fo bat j[jet een $ atuerlijcfte fterefte s.i, y c ig/bocï) met bed be* 
tooont / ban toegften be Cariben gïjenaemt Tap U y a s,bie ber ^paen* 
giaerben ©panben jijn/eube be felbe fomtoijlen comen befp?m* 
gljen. gjn alle Ijet Hant ban ïjierent af tot cabode Roques toe en té 
qualijeft gljeen berfeft toater te crijgen: toant ooeft en eonnen be 
feftepen ober al niet bp romen na ft aren toenfcft.©oo?tg fo jijna 
ber Iangg befe nabolgftenbe fSebieren enbe Baeyen, te toeten/R.sk- 

ra,R.Seupaturaeri, R.Facuatico, R. l'.quelinga, alle ban ClCCRC jllipOJtantiC 

enbe fonberlingfte niet betooont. 

o Marco té een Suft langfté be toelcfte eenigfte toooningften $ijn / fteb* 
benbe Ij are ©aben inbe ftebicr Gtiamara,3^. mijlen $oo?bt toe* 
jielijeft ban Rio Grande. Ctoee mijlen berber lepbt be £>oubt- 
jjanne / Salinas de Carvaratama, öaer gfteen bioogft ten boo? en leggen/ 
foobatmen baerfonberperijcfteiaertcancomen. mifoo be ftufi 

berbolgftenbe / Rio Pernambuca,Rio Gimnhugh, Rio Vpanema> Rio La- 
quaribi,Rio Paripura } Vbarandiiba,riCÖünjö» Ö0 tlttotjCÏtCn Parip, CUÖC Propea, 

42. mijlen ban be J>oubt-panne boo?fcpbt té Coco , baer bp 
bat ftem een clepn |Bep?fteninijet Itanöt maecftt / fonber bat 
baer eenigfte üïébieren inbloepen: ©et té een fcft?aeï enbeïjeu* 
belacjjtigïj 3tanbt / Ijet toeïeft bol toilbe heeften enbe ^>lan* 
gïjenté. 

poiodeSjarai^een pojtngijtf 3?o?p op s.gtaben / met eenigfte <Oat* 

f «ij nifoenen 
























garmfoenen gefet totbebjijbinggebanbeïmjï. <Defeen betijen 
jhaet niet bette te Ianbetoaert inbeggeben/om bat be indianen ga* 
te ©panben $nn/ enbe até fp renen ©ojtugtté trijgén / bie en té 
foo goetniet/oftgp moet op ggeggeten too?ben/toant langa be* 
fe guattieren regneren be gBenfcgen-eterjï feit bedaart té ta* 
tneïntït beeï ©ee/fCabac/enbe anbeteïijftcegten. '©it té fo beeï 
até top ban srafi'ien in t’particuïier te fegggen gebben gegabt/nu 
bolggtban gaten ganbeï/t oopmanftgappen/bjucgtén/gebiet* 
ten/enbe anbete bierggeltjelte binggen in t’generael. 

Brafiiienté een toatiiiïant / baet behagen enbenaegten boo?gacnsf eben 
ïaneft sijn. (Docft en iffet fonberïinge ggeen tointeten uptgefon* 
bett batter banben IBep totten 3lugufïtté beeï ^upbe tomben 
toaepen met gaggel-ftojmen bttgefeifegapt/ boeg niet te mm fo 
bïtiben be 25offtgen enbe ©clben aï eben green. «Dea ^ometé/ 
bat té alfï in Eu, o pl ïDinter té/fo gebben fp baet een foet enbe be* 
auacm toebet fonber cenigge fïo?men/fo bat be Zte até ban ge* 
geel ftil enbe effen ïept/enbe toett bergaïben genoemt Goifo de m c - 
danos bat té te feggen b?outoen ^ee. ©oojbeté ggeïijcft até b o o? 
genen gejfcptté/batbe tomben tufftgê be ttoee r ropicus altt tté op 

be rupme dempten (Doften toaepen/fo té/te toeten / bat fp aen 
get ilaiit een anber epggentft gap gebben / toant albaet bolgen 
fp be sonne in befé nabolggenbe raaniere/te tocten/toonncct be 
#>onne ban ben Ti-opia» Capricomi toebetom na get poojbentteerc 
enbe piincipaïijc toanneet fp in Martio OUfeÉt ben Equator paffcctt/ 
foo boïggengaer alle toinben enbe fïroomen ïangga befmfrett 
met grootet cracgt na get ©oojben. 311 foo bat atfban ut b?P 
maenben ggeen fegepenop 4 °.mgïen na / ïanggg be bult naget 
guvfcen en tonnen feplê: get toeleïte aHencjefeem* gaet berjïaeu* 
toenbe/t ot b at bejbanne in ben Tropicus canai getoeeft jpnbe/enue 
in Europa be ïanggftc baggen ggemaecltt gefrbenbe/toeberom be* 
gint tefttetennaget Eupbcn / até banboïggcn be fltoomen m 
toinbengaer toeberom nact get Jbupöcn até bojen. 

©ooibetjïtoat ggetoa£banb?uegmi/ batbeIBtntetoft^omcral* 
* ba er tot ggebpipcb bet menfegen boojtbjengt/gebben top baet 

ganeeniggeaïgjetafggebeelbt. _ 

Mandiocas 3tjn feftcre langg-tooapigge toittetoofteïen/toat grootet ban 
Comeommer^/beft ggebjupcfaeu fp booj bjoot. $uomfefeg* 







acti/floe fp bit £>?oot ïscrepbm/ foifï afé eentgöe ban tiefe A&ndiw. 
L fcboten gbecregben bebben ban ontrent öjp Roeten Sooge/ 
foofmibenfp bengeel in bcel ftucïten/ban een baïtocn bing&er 
ianeft/ biefe ban planten gbelijcft atè men bier tc fanbc be boo* 
ncnboet/enbe bet feïbetoafl enbe b)o?t toeberom een bjojtrige* 
inclt aïg bet boo?gaenbe.l>efe ban uptgetrocbcn/bjojben m een 
tnanbe gbebaen / enbe een nacïjf ïaneft in een bïoepenbe Reiner 
gbetoepefit ontbet bergifbaer uptte treelten.l©antberfcï) upt 
bet 2 ïerbe gbetroeften/ig ïjtt fo fenijnigb/ öat fp ï>are toapenen 
baer mebe beftrtjcben/enbe be ïnonben bit baer mebe gbegeben 
toerben / 3t)n boobebjeft. ®efe inojtelen mat gïjeb?oogï)t,cfte 
pcrïept 3iinbe/too?ben ban op eenen pferen oft bjeeben tafp ge* 
rafpt/öetmeïebein gbeb?upcft gccomen i& met be jDo?tugijfenr 
ipantte bo?cn (oen toiften (p bangbeen anber rafpen ban met 
fêjtcteplancben / baerfp eenigbe febetpe fterntjem» mgbefïeït 
Êabben. «Berafpt jijnbe/lnett fet in lange faer&cn# gebaen/en- 
be bet fap tufltbtn t tnee neetbjucftenbc ftocfce bact upt gepeift 
enbe ban in groote nette oft pfere pannen ober|etbpet gp- 
bjoogfit: bettoeïebe baer mebe toojt gbeltjcb alö femelen *>an 
nteeï/enbe fmaecïtt ooeft toel/al* bet mmtfifoofrtt* Ijet ge¬ 
ne bat fp berbanbelen toiïlen/maben fp tot ojalen/bie fmi** ge- 
noemt toetben/enbc ijs baer bjoot baer fp tenen grooten yanbcl 

* p „ o”e f patS$infeftete teojtden ban fuïc&^i fat foctt/ alg ïiirr Bene. 

P benig afgebeeït/bebbenbe eenen fmaecft alg &ert-afterg :too?t 
eenut gbeb?abenoft gbefoben/enbnsbeef t goct boetfel. 


topet in/fo Dat mt oncrupr/cn per onoimi tuuup i uu » u * r** 
C aen. ffrubit £upclter tiet in ftjn toaf bomjijnbe/ foo bet ban 
Ijiefitoil# wöênt / enbe bat baer ban een betten 












tip comt/fo toojt Bet gacfïigB rijp / enbe tóert ban babeftjcft af* 
gBefneben/enbe na belBoIeng sr&jarijt/öeblabeten Daer af ge* 
Daen/fterriet aen ftucften gemalen / in boegften bat Bet fat» Daer 
upt gftettegften too?t/enbe ban gBefoben tot Dat Bet fijne roofi* 
fïentie crijgftt/gftelijcft aï£ Bet ober al te (zen i 0 . ■ 

dmki toafïbaerooeft metgrootemenigftte/ De toelcfte Deel gfteconfijt 
toert/oocft toeten fp baer eenen b?ancft afte maften / enbein Den 
felben/tot D?oncftenfcöap toe Baer feberma&en. 

Caau Baten Djancft ofte ftier/foomen t’ noemen toiï. <&m Bet toelc&e 
te maften / foo nemen fp boo? eerjt een Deeï toiïben ftonigft / Bet 
toelcfte aïDaer upt De Zoomen bloept/ Dat Doé fp in eenen groo* 
ten pot/enbe Daer toe mat groene Gemb^met oraengiM enDe Limoe¬ 
nen fcftellcn / biefe eenigfte bagften ïangft onber De 26erbe ftelïen/ 
enbe alfïftaec tmncfttöatftetgftcnaegft boo/gftetroeftenio/ftas 
ïcn ! e boo? Dé DagB/cn maften maïeanberê Daer tnebe bjoneften. 
#ocft toert Daer Djancft ban ^ater/^upefter-rieDt/ enbe g>p* 
roopgftcmaecftt/ijeftalben ben^paeitfcften toijnybiebaer óoeft 
öBeb?acBt too?t boo? Degftenebie Decoftenlufl. 

©sojber# jijnöer noeft aïberiepAerdt-vruchrcn, afó ftapen/ JBojtelen/ 
Cooï/enöe anöere jBoef ftrupben / gclijcftaïe? mebe Boónwuchten, 

inbe jljincipael Qraengie-appelen tUbC LimoenenJH feet grOOteO Ober* 

bloetmet befonnas boomm.baer in De boojgaenbe &cfcftnjbingfte 
ban berftaeït ie?. ïjeeft ooeft een feftcr frnpt Aniamas genaemt/bé 
toelcfte groepen/ al$ pijii-apprien /ofte 'SUrtifocften/eft jijn goefc. : 
om te eten / eraefttigft ban reneft enbe banfmaccft. ®aer i& 
nocB Bierbeneben een anberegoebebtoffttPanocusgenaemt: Be* 
ft alben noeft iipmemcnbegroote ^oonenbie ecnbupmbic$ijn/ 
enbe aubere bifrgftelftefte bingften meer, Sbacr groept ooeft Lan- 
gh: Pcper.Daer ban acuter De 2$efcBiijbingBe ban niettto ^>pacns 

giciï gefp?o^ cn ^ 25cft alben nocB bctMÜ*bcïenTabac,efi De groo^ 
ic cawQeidm.öie niet en Dienen bergeten te 3 ftn: toaer ban Bet &in=? 
nenfïe Beguacm io om te eten / enbe Bet buptenfïe gftebïupcftt 
toojt/om toater Daer inne te Balen / ja Bp gftcBtotft ban potten/ 
omftaeefpiifcbaerinteftoften. 

'^atbclangfit gvoote'üoonen/öie 3tjn baetïn obetbïoet/enbe be font* 
'migfteban Dien (en- fteegft enbe Dieft / onberbe toelcfte ftetBra* 
fiiifck-houdt ÏJZt illCCfiC PJOflJt ® aer i$ opeft fmart enbe 

fltpen 


V 













groen E&mfiout. ©etBrafiiifcUiont toett fcmtotjfra fcer öicjj te tan* 
betoaertin geljoutoen enbe gecloofr enbe ront gemacct / om beo 
te beguamdijcEter op tjaernaecftte lijf te bjageiutoant fp toeten 
feet toel bat t)et tot gljeen timmeragie gïje&jnpdtt en toerbt/ at 
tfi bat bc Zoomen fbmttjbto ttoce ofte tific ©abemra bidt 3tjn. 
akoffi siinber baer-en-öobett beet paimijtcn.be tocïebe geenen toijii 
en gtjeben/bocft io ïjct&itinenlte ban be b?urï>t/ faeljt enbe goet 
om te eten: ^tem noc& berfcöepbcne anbere 3 n-Iantfe 0 e enbe 
3 jMerïantfeï>eb?udjten foo abonbant/batter be mcnfe&en fdpee 
fonber'fotgöe teben: oocftiffet baeromniet een pottugijo/ btc 
eeno een §ant aen get toere foube flaê / toant base 30» be f toar» 
ten enbe ginbianen goetgï)enoegï) toe.©oo?berO fo toaffcn baer 
oocftbeef Catoen- bootnen, enbe eenigïje anbere meer/bie Gommen, Bab* 
fttn.enbe Maftk gjjebeti. 

Oeeaen $tjnber oocb banbiberfeöefooiten / tnaer niet in fuïeïsra ober* 
bloet/aïo toet in betfcïjepbene anbere beeten banweft-indkn. Cer 
be ©ojtugijfên baer quanten/ toaren baer Tygep,Lmraren.«ibe aï* 
fulefte toitbe ©erdieno bie ben $ abel op tjaren rugge bjagen/ 
aio op anbereplaetfen gï)efenbt io/ïJftten enbe 8 >isöfit/ ntacr 
tbat cïepnber aio in fommig|e anbere Stanbcn/ be tocïefte baer 
oorft aio nocïj 3tjn. «Ö&elgdtaïomcbe Taperot.abn, ecu foojte ban 
floepen fonber poojnen/ronbeboeien/tangl) ïjap?/enbe langde 
oojen ïje&bettbe/aïo een <Ê3d/ baeromme bat ïjet ban be jpran-j 
fcgen enbe pojtugpfen inben eerften gjjenoemt toajben / <£. 3 d- 
fcoe.$ocïj iffer een gebierte banbe groote ban een dcjmlDercItê/ 
göenaemt A g outi,enbe beeft g^efpletra boeten/ goet sijnbcom te 
eten. <èj&elijeftoocit notï) een anbcr/Jtet toddte io aio een flagft 
ban föafen/inbe toerbt gïjenacmt Capwe*. 

Fague io een Sneeft / feer uae-bp aio een 25 ?adt-Jjonbt ben g&ebamte/ 
met era feer mif-raacdtt fjoofdtoieno bellen feer Itofteüjdt gfjsv 
fsouben too?bcnban be SSont-toerdterO / om batfc gïjcfppcfteït 
$ijn met biberfe ge t oïeurra. jkocïj ïjabbcii fp een dep» fimdnnb 
gfbierte/g§e^eetmsarigou,cnbe een anber niet co?te tserncn/enbe 
met Jbcïjdpen bebedtt / toddte oodt niet te min feer goebt 
toao om eten. ©oojto ïjabben fpsiangiwn, feer grootc Hag^-Mm. 

Crocodillen, Hacyen, Mieren* Vorflchen ende Padden. bie fp alle aten / enbe 

toaren baer fïerdt enbe gïabt ban. ^Iberpnbe (botten ban 

4S ij EürdgV 


















i 




h {} 




ff £ 

I ; 


£uropi{che $5 cefïm $ijn baer itabcrganbt banbe JD o jtuggfén gge* 
bjacgt/enöc tonnen baer tod aerbcn: ppncipalgcft in eenige ïa* 
gge lanben/baér goeöe toepben3gn: als ^ffen/Jtoepen/^ega* 
pen/l^redtrns/©onben/ ï|afen/ 23 ocïten/ < 0 eptea/#oenba'en/ 
30 atrijfen/ït aïf ft^ocnen/enbe ^aratocn. 

1 $»atr3ijnbal $oggelen/enbe be fomraige feer bjeemt. Slistenen bie 
be 3 Jnbianen Atwt uoemen/bpltans als een ?f rent 3 gnbe/met een 
trommen breit / enbe groote cromrne clautoen / gebbenbe fijnen 
fïecrt / enbe ©leuggelen ontrent ban eenen an-ber-galben boet 
lane/ban eoïeur stjnbe/ galf J^cgaerlaeclifn root/enbe galf |je* 
jnds bïaeuto/raet fommigge beerltens baer onberïoopenbe/bie 
filber ban coleur $fjn. Jboo bat gijn gïants als gp in be JSonne 
fit/uptnemenbe fegoonis. $) oeg iffer een anber foott ban P?in-* 
re ©oggeïs Canida ggenaemt / totens lof fp in bare laf-fanggen 
toeten te pas te bjengen/ be toeïcïte onber ben gals/bupeït enbe 
bïeuggden €>o«t-ggcd is / enbe op ben tugg blaeuto ban torera 
fcggn/ tredtenöcnaer getpaerfege, ^pgebben oocftmeniggte 
ban p.ipcgaeyen,enbe anbere feer fcgcone ©oggds/baer be 3 Jnbia* 
nen gaer feïben met fee pïupniê om t’gooft/aen armen enbe bee* 
penenbeanbergnts toef en te berrieren. 2 $efupben S.Vincent 50 » 
oodt bed enbe jcee grootc Struys-voghclsj begalben befe fo gebbben 
fp noeg cerrfïagg ban ©oggelen / banbé groote ban een^upf/ 
bie op bebo?fi gged is met een roobe ftreecfc baer boo? loepen* 
jbe/enbe ftoart op ben ruggge/ gebbenbe eenen crommen bieften 
beeb/fo langg als fijn gantfege licgaem.©an be felbe groote if| 
fcr noeg een anbere / bie een ïedijeft ggetter maeebt in boeggen 
alseen Uacgt upï/baer be ^nbeanen feer op pïacgtcnteletten/ 
als bertroutoenbe/bat befe©ogel gacrlieben toat bjeemts/ oft 
ggelucb toe riep/fo bat fn noeg tcggentoooibigg na befen boge! 
mcerlupjlei'cn/banna bén p?iejïer ais gp iBiffe boet. ©oojts 
jgn baer noeg berfegepben anbere ggeboggeïre meer/ bie gier aï 
te langg fouöen jijntebergaïen. SBencffcnsnocg alberlep boge* 
Jen bie ban be Jdojtnggfen upt E trapa albacr gdnaegt^ijn. <©oc 
iffereen fopberiingge fpcfiebatt Vleer-muyfen, bie bpnaégt als pf* 
mant met sijn teenen bloot ïepbt/baer aen tonnen bgten bat get 
bloet baer na boiggt. % tem denne biediens/als ftéren/bie tuf* 
ffgeube naggeïs ban ganöen enbe boeten belfêcnfcgcn romen 
* guel* 












niet bp tijtjff upt en fteceïtt/toerben foo groot aïgerten.^aer is 
noep een anber eïepn bingp / afó een plat bliegfben /eomtenbe 

eén'muggpé.' '! 

—- -»• — 

i/afó 

bonjeerft menigperpanbe Wai-vHï>hcn,ban betoeldtefp ponötn 
bat ben Amber- gf jj S t omt/een toare bie tegpen <£ 5 out opgpetoegcn 

4 oo?t. Stem anbere bic fp noemen O nallbu J^iraona ffoti, O tiara, Acara } ,4ca- 

raperyAcarabante,enbe ecnigpe bie onfc 3 £>iffc|)cn gfjeüjcït Jijil. ÜDefc 
Weten fp (eer aerbigp te trpgpen/ begroote fcpicten fp met a(ü~ 
gayen oft ppïen/be clepnebangpen fp met angpels. Cer bepo?* 
tugijlên in tlanbt epiamen/pabben fp angpete oftpoeeben ban 
boojnen / nu pjactiferen fp beeïangpeïu t’feffeng aen een touto 
teboen/ enbe baermebetebiffcpen. ^jjnfgpcïijct'gaen fpmebe 
meinetten om/pet toeïcbe niet b?eemtenig. ’^oo?ber^ tetïïen 
eenigpe feggen/batter ïangb befeïmfïen eenigpe monflers ban 
palbe menfepen/enbe païf biffcpen gpefien fouben toefen: boef) 
iuatter banib/faï ben tpt openbaren. beo? mijn beel mag| 

ntetter toaerpept getupgen/ batmp een Jupippergeböjenbait 
3 ?Itfftrt 3 Ï)cn 0 l)cï , cüiiïcctt ï)C£fit/inöciJtc\ 3 i££ Ormoco gepen te peb* - 
ben een IBaier-monjter /ïjooft enbe panben pebbenbe aljaf een 
tnenfcp/enbc een fefter gehipt flaenbe.im ean toefen bat pet een 
indiaen getoeefl i 0 /bie fomtopïen ttoee ofte b?p mijlen berre paec 
in t’ toater begeben/om be (pot met be b?ecmbeïi«gê te b?ijben „ 
J©it foube ichïieber bermoeben / atepet bpfonber^ ban fuïeïtc 
^ee monftere? pjefuracremtoant icfcacpte/aïjfer toarcn/fp fou* 
benongettotjffelt al ettelijche ban beftojtugpfetï gpebangpen 
$pn gpetoeejï. 

©anbe Metalenen i& in Öcfcï^ntiünnict f bnberlingpe? te feggpemtoant 
poe bat be feïbe berept toojben/ib aeptet aen be : 2 ^e‘fel?tibingé 
ban chili bereïaert / enbe toat iÈijnen batter in öefeqiiartiemt 
ontbeet 3 ijn/be toeïefte toepnigp 5ijn/tè eïc op fijn cpgcn pïaetg 
bcrpaclt. 

flngaenbe be inenfepen/ tot toienb gpebptpcTtallebe booi-bCEpaelbe 
bingpen ftrecïicn / (bo iftbepoopijch bat bén mgebojen boo? ben 
bjeembelingpen gaet. We iugpebojenen $ijn ban mibbeïbaec 
ban (tatuere / jïerch enbe bet ban ïiepaem/ be fomtoige toat in= 

0 m 



















trebjongenban fjalfe/fteBBen goet naturelijcft bcrfïant / al tg be 
ecnc jtfïatte Voel toat gftecfïigïjct afo b’anbcre/ gïjdijcft alg men 
oberaï Bcbint/cn mé foubfe ooc aïfo tod itr'-Europa cohnë aeutoij* 
fen/bieban rplomp ent afgftefncbcn sijn/atein vwt -Indien I)a~ 
re dccbtnge en to ar en in recrfïemcomcn öerjpojtügijffn gantsf 
niet. IBant fp gingen naecftt/ enbe alfmen ftaer eenige cleebereti 
bcr-cerbc/rtocftcn tre felbe toeï aen als* een cieraet: maer als? fjet 
quant bat fp ïjaer ergens* fouben te neber fetten/fo taepten fêlfsr 
bc ©?ou top befe roeftenofte ïjemBben op/tot benjfïabel toe/om 
bientetbupïte maftêiïjet todefte bc jDonugtjfen/jfranfcljen en 
3f)cberïanbers* btctotïb tot lacïjen bertoecte.® e Indianen fdjijnëtr 
bettefteu/bat ïjet al tnacr een bel is* / neus* enbenaers?-. foo batfe 
baer ober geen groote ceremoniën en toeten te maften. SUle ïjaer 
tieraetfeïen Bcftonbêint boojjjooftbooinameïric op te pjoncftÊ 
f ft geeï oft caftacngie Bjnpn te mafté/^tetn in ftet berfcïjepbene 
ftap? bïeeïjten/ofte af te fcïjceren. dommige plachtenooeft ija* 
re jongde ftinberen gaten in beftinne temaecftett / baer innr een 
gftefTepen fteenften oft Beenften / als? een ®upbicft ofte punt in* 
fier dtenbe: toaetban bat fp feïbe onberfc&ept toiften tuffeften 
göetroube ofte ongïjetroutobe ^ongftmanp / ïjet toelcfte feer 
b?cemt jïont/cttbe noejj meer / bat ecnrgïje ©?outo-Iupben petst 
boot be oojeit enbe be neufen ïjangenbe btoegê/tn plaets* ban ju* 
tocden/alb men toelbeneften maelj. ©oo?berfi(oo piefteerben fp 
jjaerfelbrn/enBolïreftcnftare aenftefitenmet feftere roobe/toit* 
te/enöe ftoarteSïerbe / foo bat fp Beter eenigfte monfterst / aïst 
natnrdijefte fBenfcïicn gpelijeft toaren. 3 ^are <£ 5 obb-bienfï 
toas* niet bed / ban bat alleen be fommmigfte be onfierffeïijcft* 
fjept ber hielen gfteloof ben/enbe bertdbenals* bat ftare booj- 
oubero baer te lanbetoacrt in / aeftter eeneu grooten ftecgïj ber* 
gaberbe»/ enbe leef ben baer onftcrffclijcft in bjeugftben. ^)a* 
re ï^upfen enbe toooninggen toaren feer ïangft op ftaedten/enbo 
met riet gftebecftt / ja foo groot batter in een ttoee ofte bjp ftqn*' 
bert fBenfcftcn conben tooonen/ban Binnen albol jïaecften 3 ijlt* 
be/baer fp gare netten ofte Bebbens* aen baft maeeftten. #eb* 
Benbe boo?berb in ftupf ftoubinggeeleft HÜan fynepgften ©30»/ 
bie fp fonber bed Ceremoniën in ïjare ftangenbe^ebbenb fora» 
toijlen niet tegftenltaenöe bepjefcatie ban s&noore^oft matroo* 

"■■■• (en 
















I 


fen/caffeerbcn.^en oo?ïogb té bet befte banrtterebat bemans 
t onnen: mant fp en plachten gbeen lant te boutoembe $?oubjen 
bcfo?gbben te montt-coft. ^e jongge Itneeftten oeffenen baer 
ftereft raetboogb en pijl/enbe raetbet boute fineert om te gaen) 
ent e tercieren baer feiten fecr treffelijc/met alberïjanbe fc0oo=» 
ne plupraen. <0aer en too?t niet betonben / bat baer opt eeni¬ 
gbe Coningen^ijn gebjeejt/ befalten alleen in tijben tan < 00 ?- 
ioge/alsfpbe bapperfteenbe cloecfté belbenonber bnn-Iunben 
berbofen/tot bare too?gangers/ onber toiens beïept fp ban fia 

. £ . . •• i ^ • . * 4 — _ _ „ , f _ V *4 y . . ^ A • • 



Sj 

'4 


bommen op be feite te balen / raaet aïieé om maïeanberen op te 
eten: bet toeiebe batfenn feer afgbeltentbebben/tfebctt batfé 
met be €b?tft*nen om gegaen bebben. t0at nu be gene belangt 
bie met be po?tugijfen terfiecren/bie moeten ij oer eieeben/enbe 
in t’ toerciten/aï iffc batfe balf naeefit gbaen/ fo moeten fp noch¬ 
tans b^re febameïbept bebeeften. 

3Doo?berS ioat ben banbei enbe be eoopmanfebap in t'generael is/af 
gaenbe/bie beftaet in biberfebë bingë. £*n too? eerft in bare Fa 
rinha,bie fp in tonnen oter febepen naer Angök.eube be buften ta« 
Africa,tJater too? batfe ecnige&toartê tot fiaten coopé/infonber- 
bept in Angola cangoc en eenigbe anbere pïaetfen/en be feite ban in 
Braiiüen bjeberem in be £>undtcr moïêstotfiaten tercoopë.^e 


3 

a- 



tan i o. bueaten j oo. maïten Sooibers Suycker^ fa filiiï:hiiiout,catocn, 
enbe Tabac toerben naer Europa gbeb?aebt -ttaer too? batfe gints 


ren / enbeIijntjaet. < 0 ocb nemen fp bȕ HBtjn efi CartJ rnebe/ 
omliberalijclt acn anbere tegeten bie bet betalen eonnen.^oeb 
itaer toe iuiïlen tóp befebingen fo fpeetalijeb' berbalea / baer fo 
tiepnigb bpfonöërs fii #elégbeó iS» - 
Saet onsiieteraentjijfen boe mêbefeite ïanbè bcfepïen faï/bettteïe- 
ïtceen goet&ce',ma'nuptbeboo?-gefepbe conjiberatie ïiebteJijc 
terjlaen fal. J 0 antop betoo?-gbero’erbe tijben lettenbe/faï bp 
baer upt begrijpen ƒ manneer bp itint enbe fïróom mebeoftre- 
gbenbebbenfat Hls men ban upt eenigbe plactfentan Emop a , 
t’3P upt^>paengien/ oft upt anbere lanben na Brafiiko taerty foó 
houbtmen al beu feiten cours. 30 ant menlooptaïtoo? eerft 
>* ■ . •• " & tig naöè 















i 



& 

a 

& 


na öc canaticn.enöe ban na Cabo verdé,oft be bpïeggenbe Cpïanbt/ 
fiiöc foo vjoö|tjS na Baxos de s.Auna,cnbc ban bact reept int jsups 
ben/totbat wc ben vÉqmno&iaei gepaffeert io/öaer be <0tfkc bun* 
ben bmepetvbie ben ^ee-man ban een bocufpoeöisbe tepfc mat 
ïscmtud berjïaehfee bat bP banopfuldteifiben öeï&aerto fep 
leti fal/aïo be £>onnebaerna bet Jjupbcn ïtccrt/té töctê/ in Mn 
gu|ko/£>eptcmbcr/a£ctober/Bobcmber/^eeember/cnöe3;a 
nuariuo. én int tocberom beeren/fanemcn fp ben tijbt gbebeci 
contrarie/te inetë/iéactiuiS/SIpnUb/lBapub/Spnwb; poe|* 
tano upt befe oft biergbdbcfie aentopfingben en moet bemme* 
mant laten bocafïacn/öat bP weft indien foo op een b?aet/enbe op; 
ftin gïiemadt fal connen befeplen/aïo of baer gbecn conft in ge* 
Icgfien en toare. léant bie bat boen fat/ moet tjeiS.ce meer be* 
toanbeït bebben / aio bet ^anbt/oocb goebe ftennifle bföben ont 
fijne boociten oberal tenemen/ foo op be dimatenber £>onne/ 
aio boïgftcnbe beu loopbêr berten/gelieft aïomebe fijn cours 
ftn enbe coppellourfen te bergbelijcfcenmetbet öjaedten ban: 
Bet i»cbip / enbe met be aftobeftingben ban t’Compast / m 
toeldte bingen bebjetenfebap ban een goet ^eemtan foo feetto 
upt ittuptenbe/bat be gbene bie 
lebben / |aet feïben alle 
bjosöen fouben binbeu. 


aianoen enoe <ti oiuxepen 3yu mtqi ««vu- »v * »» 

t’ ém|ïen belent met &afdien 4 n t'3©e(tenvepezueia, enbe bet Cp= 
tont La Trinidadja t’ poo^benbe Noott-zee^nbé in t’ ^mpben be ons 

bebenbe ïanben ban Guiana, ofte ei Dorado. ^|n bet todebe tontgee 
batte ftebenïmonO met eenigbefefterbept beftent 3 tjn: ni aer als 
leen befe nabolgbenbe 25aepen / fiebiecen/ Capen/ enbebnlbe 
natiën/ bie biet gbefpeeiftceert fullen bJojben. €ube om gbeen 
denin mifebefcblijbingbein te boeren / 

«en" 


i 


immmtÊmgtjmmmÊÊm 


i 

6 




;■ * 












HHH WBÊM 


iaHMiBi 


_ _—H- JU 















































































































































ft& &£ Canaricn.CUi 

cttbe foo boojte 
tien/tot bat mê i 

bcntoaepeu/bu 

ïtcmtoel bcrfia 
Icn faï/al£ be gt 
gu|iu 0 /^>eptct 
mtariujö. $uü 
t onttatie/te tot 
tamïuptbcfeo 
mant laten üoo 



leggen en toan 
toaabelt gebbei 


aljöbolggenbe 
fm enbe coppe’ 
liet en 

toelcïte bingen 
upt-mupfenbe? 
Rebben / gaee 
bpjggenfoubei 



CllbeGuuna > b 


* .i*U ï ■ 

i 



r <0o|ten bele: 

laUt La TrinidadJ 

bebenbe ïanbei 
toafteltebenbp 
ïeen befe naüo 
natten/ 








































acgter aen fïeïïen get ggene bat top in eenigge ^pacnfcge 2S«= 
treuren ggebonbcn gebben. 

Slfoo top ban inbe boojgaenbe bacrt enbe 23 efirg 2 rjbingge ggecomen 
$t)ntot Poro dc Siara.cnöc bat be nabolggenbe ianben tot Rio Maran- 

kon.enbeRio d« las Amazones eeniggfints aen get boojgaenbe begoo* 

ren/betoijl bat bc ftojtuggfen aïbact fomtgts eeniggen ganbel 
b?tjbcn / al ijl bat fpfe ggcenfints in gare boïcomcne raaegt en 
gebben / foo fulïen top ban bc felbe lanben ban Po’ o de Siara begin* 
nenbe/ojbentelgdt bóojt berbolgen. Ce Jtëejïcn ban R.siara,boI« 
ggen befe ifóebieten enbe 23 aepen t als? Omigui.R.Hapot«i,R.si?pc, rï© 

Curu>R.Mondau,R. Arjcitatiguihaya.R.Garutinhaya.R. de CriiZjR.Saidiba.enbCTor- 

tugas.aïle pïaetfen bie ten beeïe met Sflnbtanen betooont jgn/enbo 
ahberctoiït ïeggen. ©oojbers en eonnen baer geen groote fege 
pen acn comen/om battereengroote ^ant-plate baer teggen o 

berbeèeeïeggt. . 

R.de s.Fmncifco.ofte R.camucipi op a.graben/ 20,minuten/ ïepbt jé.tmjïcti 
banR siara, baer beboojfegjeben bpwsgten enbe ïftebieten tuf* 
fcgen bepben Iegggen:gebbenbe 4 .mijlen be oojlen beCpïanben 
ignape,enbe aen be 3©efl-3gbe be föebier R.Marandehngh. $nt$ befe 
Éebier/d= S.Francifco op ben <g>eber betooont met Indianen, bie ga er 
met Tabac.enbe beeï met ftoart gowt g eneeren / gebben oocït me 


at 

£ 



ggentepttlgcb eonnen berganbelen/ om bie na Pcmambuco tebjefc 
ggen/ tot nootbpift enbe p?obifie ban be ggemepne ©loten bie 
na £>paengien trec&en.©oojberS fo gaet be feïöcïïebier al biep 

te Èanbe-toaertin. 

ttëcjl-toacrt bolggen be Uibieren r.c amucips, Rio Tapucura.R.Guarafu ftlbC 

R.Para.bacr teggen ober een Cpïanbttnbe %tt ïeggt/baer feer p* 
berbloebigg isin©ceenbc ©oggeïen. 'föatt befehboïggt nu be 
23aepe ba Ototoy,inbe toeleSebe debiet Cano.hagh in bloept^eb* 
benbe berfegepbê plapfante CpïanbeSens/enbe aen ben <©eber 
cenigc indiaenfche guttebens / be toeïefte aïsfp noeg eenige maegt 
ban ^>pacnfcge o jï anöere Jflatic betnemê/gaer te ïanbe-toaert 
in beggeben. 213 at 2©e|Mgcfcer is beïSebier A P erc g ba enbe 4 .mi> 
ienboo?ber/get €p!ant catapa.baer eénige bjooggten enbe dip* 
jjen boo? ïegggen/bie boo? be lee man (eer periculeus 3ijn,33it 
Cplatfiepafeertsgttbe/bcrbaït be bujl babettje na gct^upöi 

■ ■ - % ■ -- ' 




J 


l 

& 


























II 

i'l 

lil 

iii 

|i| 

II 

I 


Riodcpmnhon maeegt eengroofe <£o!föfte^aepe/baet biberfge^p- 
knbenin icaggem ^en #eit-goefft tb get #pfonr c*«pa m ben 

313Cft ÏIOCCÏt Rio PwnradeCoiftrqa 0JJ Z.gT$<)£H ÖC-flipöCIl ufUEquator. 

m m\ De^ce-ganbt '8. mijlen tont/ enbe ntaceftt alfoo binnen 
flantb gelijrfc eengalbe glaen/of een BalbcnCirchcI/in intron 
begvijj? een groot Cplanbt eomt / boer beel roenfcgenenbe ©ee 



mecr.'SDacr inne bloepen bgf oft feb fiebicren; maer ban b| Ui- 
ranhon tt noamaemlïeib/mdcgenb oorfprone norg op M(m gup* 
binen basö onbeftent bïtjfr.^enf £upt-me£e ban bcfeSS aepe 
fieeft certiito ggelegen een <&o?pgcn/bat be *s>paenfcgen vuia d= 
NaJrethttoëmbê/en een anbcr nocg bacr beneffenb/bat ben na«n 
ban Maranhon gabbe: geitje aen be <©o|ï-$Sbetmeeanbere/ote ge- 
«oemnt maren / get eene Tapicuri.ban get melcbe be öp-Ioopenbe 
iSebier neeg teggenmpojbelijcg ben naem D^aegljt/enbeJctan^ 
öcre inat nae ber bp be %%t ggdeggen/ Pin»», boeg alle plaetfen 
ban clepnber importantie/ baer ggeen Cajïeeïen nocg fte witten 
etniin. ^epïaetbiömeïplapfanrmiaec mat onggefont / boo? 

fcegeete bocgtigge $oegf- itëant get teggent öaerfommtjlen 
flgegeeïe maenbcn ïangg. aen toebet- 3 gben eomen feet googge 
lergen/baer get onber (eer Itoel/ enbe boben gegeel bout ib / te- 
ggen opinie ban alle oube fcribenteti- 3?e j^atte tb mtlbt/ nte- 


* 

5 J 


toent 3 gn/ïoopen mccft nacct/en geneereu gaer met jagf/en btf= 
fefien. %v gebben gier ooe alle be morteïen/bie ut Cuba en Efpan.oia 

JÊucal enbe in Peru, Papas, Patat n XUbC Mandioken ggflioempt mCtbCtl/ 

bie fp oocïï in plaetfe ban 6?oot geb?upcgen, boemel be felbe al- 
baerniet leer oberbloebigg en 3 gn. llnberc berfcgepbcn bjucg- 
ten gebben fy meerber. plantcu bact oocft xabac.tne lp aen be 

^paenfcgen/boo? eenigge cleebeftenb/fpiegg«len/coïalen/mef- 
fen/bupbeïen/ofte anberefnupfïeringenberguantfelen.fm 5»n 
eouragieubenbe |ïout in ben oo?Iog/bie fp boeren fo onber mal- 
tantSi/ató fomtrijlm tcaficn «JJtojtugDft-{M-W t* 
fjjjincrfien. ^ploopen meefï naecftt/bercteren gaer met iblupa 

pten/epbe pif geren gare ïicgamen/aïb boojfept ib.#oe3önon- 

bergaerlupben bele Cariben,ofte^lfeenfcgen-eterp^/ bte be^o^ a 


58 

53 

















bJoo?bigb tornen fp baer fomtijt# toeberombanbclê/ont allian* 
tientien te maftê.©oo?t ba giet na bet 3 ©efïé tree ïtenbe/ fo bok 

g^Cn R.de S.Marcelo.RiodcGo!eta,R,de S.Paulo, Rio Flamenco C11ÖC R.Domilo, 

baer brei b?oogbten enbe ^ee-banclten boo?ïeggben/ aj.mijïen 
af leggenbe ban be boo?f3. p de eomma,enbe oocït foo beel banben 
<éo(ï-fioccItban s.iuan.ofte be groote ütebier Dc las Amazones* toele* 

ben€>oft-boecftban befommigben gbenoemt too?t caba Blanco, 
enbe lept op i .gtaeb be-3upben ben ^«jumoft aei. 

emtt ban wilt Brafiiien^cgnjptntJc be groo* 

te ftebieren banbe Amazones,wiopoco enbe Oanoco. 

Rio de las Amazones.ofte Rio Gr.mde.bp be ginbiaenen gbenaemt Tabo.i^ aen 
be^ee oberbe 5o.mijlen ö?eet / enbe beeft aen be 3©eft-3tjöe 
eêfeee groot €pïant/meerban aa.uiijïenlanc/en 12.mijlé bjeet/ 
leggenbe onber ben Equator, b3at<©ofteUje&ernocb 2..anbereCpa 
ïanbë/bie onfe febipper# rontom bebaren bebben / en boojberss 
be Jmpt-ooft ftujte ontbect/gelpc aïjer in be bp-geboeebbe ïtaer=> 
tete|ïeni& 9 ïenDe tticfi-3tjbc ban bet gbefepbe€planbtisfeen 
f&ebier/bic bent ober be 60,mijlen in t’ lant ip fïrecïtenbe /in be 
toeïefte be J>rbipper£ ban ©liffmgben boojs-^ateningbe 51 
toee(l3bn/enbetnetb«3Jnbianengebanbeïtbebbin/fonberbaer 
eenigbe bafle fteben in te binben/geïijcft sir womer Raiy toeï boo? 
gbegbeben babbe/ bocb bJd fjnbjoonber^ bie be Jjpaenfeben 
©panben 3ijn. Eenigbe toillen feggben/bat albier eenigej^itta 
ren upt Peru, boo? be J>paengtaerbê bluebtenbe/gearrtbeett fou* 
ben 3tjn/upt febere oube 3|ijïo?ien aentopfenbe/batter eê Hant- 
boogbb met fijn Cbelen/boe be#>paenfcbe be©tcto?ien bp cuf«> 
bebieïben / boo? be iSebier xauxamet canoën gbebaren / btoeerg 
boo? America, enbe bier belant foube 5tjn. ï)et i$ infï inaer / bat 
bp Cufco een foobamgbe Üebter ip / bie xauxa gbenaempt i 0 / en* 
bé bloept naer bet <£>ofïen: ntaer toaer bat be feIPe upteomft its 
onfefter. jBiet tegenflaenbe bat berfebepbene oube ïlaerteupt 
fulcbe ofte biergeltjcbe rebenen barejSebierê bettoaert# en ber=> 
ïoaertP boo? betgbebeeleïantïcpben/ aïpt’ baer goebt bunebf. 
Cnt aïfmen op boo?en feggcpetgeloobenfaï/ fobebbeicfeïPeee 
Éeberlaber gefpiobê/biePeeljarê ojtber bejp0?tugijfi gebangé 

5, % jj gèbjeefi 











bcbbêi/fSjs upt té ^ürilbictie paftAifampcioh tij toatf r bftjetp aeb : 

tCt ffnRIkn itï Riode las Amazones UptjIjCCOIltftl tofljS / lUCt 110 f ft ÏJOtl— 

bertanöere fcgö-toooabc. ItëaetPa bat top giet achtereê clcpn 
ertractften upt fommigc Bifïojüm bp fuïïenPocgë/om ben %e* 
fev mt ft o f 0 te gbePen / enbe elf ïi een ftjn geboden P?p te raten. 
$too?bërg en iuete icft niet meétöefcbeptpPan befe flePicr/ aïsf 
alleen fiet gftene bat in bebpjjaenbeftaeneafghebeeïti£: toaer 
inne be Perftanbigbe Hcfer meer contentementg Pinbén fal/afé 
in bupfent ongefonbeetbe. cnbe Perjterbe Ujöojben- Cïc eê mach 
baet Pan bifcourcrenna (ïfn befte oojbed / tóp en begeerennie* 
manben te pjejubieieren. aBatbdangbt &arc bePolcftingben/ 
fpen hebben geen Jbtebemmaer aïïeen ftmpele Pergaberingen/ 
fommigeaen be ftePieren/fommiggein be ^ofTcbembarebup- 
fen jijn ïaiiclttoojyigö in fo?meaIpbe gftene Pan Brafilieb, hebben 
poe bietgeïijcfte bebben ofte netten baerfe inne jlapen/ Pan Ca* 
toen gcmaeet. <&>aef jönmenigöte Pon groote boonten/ooePan 
jsrafiiifchenbeEbbïn.hout be foromigïje. %p begbmncn baet T.bac 
tenïantcn/enbetePerïjanbelenaenbe gbene / biebaer romen 
Pcrfoecften : ^aet té Peel $ee enbe ©ifcï>. 'Qt ïïePier Per* 
peftbacr fomtoijïen feee ftoogb :bet pjeldte ban Poopiamelpcft 
fcfinnt tegefrTneben/ alffer Pïint upt bet ^ee roemt/bie bet af* 
ploepen bet psaterë/bie Panbinné p’llant^ coïncii belet. J©ant 
anberfmtp fo té aen befe gelede ftujt een clepne ebbeenbePloet 
nïetfioogftei' ban 4,ofte 5 . Poeten comenbe / ten téare ban met 
een fmingb-Pïoebt. <©cfg fïaticnloopcnoocft aï meeft naecftt/ 
met peten/enbc met ptefteten Prreicrt/ ten nOéften bp geïijc até 
bePoojgaenbe. #anbatecofturaen/ regering!) enbe teetfen/en 
iuete ieft niet anbeité te feggben/ofre ieft mbcftfe fcIPe Perftef^/ 
gbelijcft alffet Pele gbcbaen bebben: bie bp baer feïPen fubtijïe 
ronfenuentien enbe réfteningben maften eonnen t jjmïcftcn Iant< 
fuk ft polcft/fulcftcn ftoogljtc: ergo fuïefte mcïmatisni/cojïnmen/ 
pjetten/ete- indefte een manier Pan boen té / bie tóp upt be glk* 

. bede fjurifbictiePan onfe."25f.fc0jöPingbe met alle bet aende* 



Noo rt "Caep ïfpt 2,8* 

ÏU Rio de las ^ma&ones 




ten o ft 


-v- 


< N 
^' 




* 


v 












I 




ten oft dtppen/enbe op riant rupsen enbebergen. Slcfttmij*. 
Ienfjïoö?beIijcftet ig Rio Arro wary. €önoeft anöere 8. mijlen boft» 
génöe bni felben conrb/ftet Cpïant enbe fiebict crabbopaw.enbe 
ïo. mijlen ban baer reept in t ll^ejten cabo deOiange^ijnbe ben 

<©ojt"fioec& ban be üïebier Gappoca. 

Gnaypoca Ut eëfcftoone jSebier op ^.graöen/in be toeïefteftaer Snateren 
ïoffen / be ïftebieren Aracao,R.Ecori P a enbe R.Gaamari.bie, uptftet ïant 
romt/tutTcpcn tineebergpen penen ïoöpcnbe/ telneten/ aen pet 

^bfte Monte Caripa.en aen pet Heeften MönteCamaiipa 5 ofte Camariboa* 

r Amaca lept 8. mijlen ban r. Guyapoca: toienjt bloet comt boo?bp be ber* 
aften MopdSuwa aen be <©oft$ijbe/ ftebbenbe een bjepnigft <©o(ïe=a 
ftcltjcfór |)£t iicüictTttn cauwe, ofte Macoii.bjaer tegften ober een 
€pïant gftelegften té/met namen Tou P c. 

Rio Guya on 3i.graben / loopt 3 .mijlen te ïanbelnaert in tot eenen berg/ 
Auroia "gftenaemt/baer ftp ftem berbepït in tlnee ftroomen/be eene 
na ben Heeften/ enbe té R.Aurocao, bebjeïcïte toeberom na be Zee 
fteert/enbe be anbere RCayaua gftenaemt/ baer noeft eenige anbe* 
re ütebierften^inbloepen/maftenbe aïfooeen €pïanbt inperken* 
be bp be Cngftdfcften Gowawry gftenoemt / baer een $atie sebaos 
fteetenbe/op tooont / bie ftaer met toiït bangften/ enbe met 
s feften geneeren.<©aet en 3tjn gfteen Jjtebcn ontrent.$ocft gftee^ 

netoooningen/anbere banban indianen..ftiet enbe baer berjtropt. 
^aer ijs? te ftalen catóen.Peck, Homgh.Brafiü- hour, enbe eenigfte bjojtc^ 
Ien/baerfeb?oot af maften/maer niet feer abonbant. CenJliüe* 
firn ban befe boojnoembe pïact# oft <£pïanbt ig Rio iwy.enbe 
be ïeegftte ofte ©aïlepc bp Rio Lauro.inet feer feftoone beïben cnbe 

i10aranben/öaesbed lieeftm ftaer ontftouöen. ©ao?bcrg toat 
méér na ben f©e(ïcn $ijn be dippen r. de Canwery, bie ftaer eenigfte 
mijlen öerre ïangft^ ftet ftranb upt jlrcciten/ftiaïienbe ooe font* 
tnige operiingen ban Canaieti/oin in be Zee te loopen/aftsf boo?* 

namelijcft befe fïebieren RioManamary.Rio Synamara,RioGuanapeli,ettöe 

|)Ct <Spl 3 UX tjau mane. 

r. M-tawynv so.mrjfenban ftet boojfj- ^pïant inp^ fteeft een cïepn €p* 
ïanöeftenin&en m.ont/fïrecltenbe met eenen erm te Eanbdnaert 
in/enbe met ben anberen naer ftet$oo?t-mefmi/be toelcfte gftea 
noemt l»o?tcamawyny comenbe aïfo meberom in Zce/enöei0 fij* 

tien mont ofte ingancftgftefteetensouiename. . 

10 I. Efkcrotte 













I ! 

I itt 


t.Ekaorte i# betboo?fcb?ebcn tfpïanbt/ berbattenbe ober be 3 6. mijlen 
in t'tonbe. ïjeeft menigbte ban Zoomen enbe i£ee/ enbe oocb 
ban©iffcben/toat ïl^efïelicïtcr op jh.graben/ jo.minuten/sijn 
beel ftebiercnenbe <£planbeu/fonDcteenigbe £>teben/ oft gtooa 
te3?oip&cnö / $ijn alberïeft ban be €ngbdfcben enbe ^eelan- 
berjS meeft bebaren: baer boo? batter nu anbere namen comen/ 
ban tod in be êpaenfcbe $as-ïtaerten / gbelijcft baer ib Rio so- 

rame.^et CplatlbtCoppetura, 25. mijlen ban ï)et ÊpïaHbt Ekerotte 
bolgïjt be èebier lnikelcke,RioCuretyne.Rio Beibice.Warpary, Maccawyny. 

r, Efl’ekcbe op é.graben/i 2. mijlen toeft toaertban bet sêpïant Coppcnam, 
in bet intomen ban befeiSebierïegbtbet ^pfanbt Manheyca,enbe 
firccftt bent be gemelbe Xïebicr ober be 40. mijlen in t’ ïant/ baer 
biberfcbe ïiebiertten^bate toateren baer in ioffen. 

GaboDregeïept 2o.mijien $oo?t-toeft-toaert ban beboojfs.flebier/em» 
be be ituft ftvecftt baer al ba er babelijclt nae beu beften / enbe 
beeft befe fiebier ofte 2$aepen / al$ Rio pouravina,R.Matug?,R.Parima > 

Amacoura, endeR.Waymsy. . 

Rio Ofinoco ofre Warmoqne, op V\. graben/ig een feer goebe iiebier/ totensr 
<©c ft boe tb i£ R’° enbe cabo way mey,af gbelegben ban cabo Dorge, 
25.mglen/ en ban cabo way mey tot cabode Angiuiia, be $oo?t-toeft* 
boccb banbe boo?ffb*eben debiet/ ig 3°.mijlen : 9 llfbo bat be* 
fe ftebier 30. mijlen toïjbtté/foobol ban C'planbcn/ bat bet een 
nieuto ïanbt fcö ijn t te toefen / toertooëft bagbelijcïtèban be 
^eelanbergbebaten/bie baer Tabac.enbe $ 5 efpcnbacrmen€>ïpe 



rietïienb bcmbt / enbe anber goet meet / bet toelcb icb terftont 
betbaïen faï. <Snfe clipper# hebben befe&ebierbp be 100. 
mijlen op gbetoeefi/ bebinbcn be felbe bol <£pïaaben/ boI 25 oo* 
men / met beel totlbt ©ee / gbeen betimmerbe ü>teben / bocb 
toeleenigbtÉnbiaenfcbe ï?upfen / ofte gbebuerten / bie bate 
tooon-pïaetfett biefttoifè beranberen : toant fp bobben eenm 
«bebuerigben ftrijbt tegben be Arnac&s. 3^ et i0 een©agabons* 
bigb $o!ch: fp boaöen t' met bie gbeen bie baer toatgbeeft/ 
fomtijbt sijnfe bjienbenmet be^>paenfcbe ban LaMarganta enbe 
banbe 
^otb foo 












öntJtfcfiajJ/tiie baer gbantfcb pjoftjttïïK ft en té/ nibe bp tijden 
ban baebe/fo gbenietrn fp ban de gbemcide Indianen norb foo ijccï 
tooo?becté/ bat de fdbc anbere Indianen gaen bangften / ende {jan: 
de felbe tot fïabenbercoopen. Uitbet be toeldte nocb tod eeni» 
ge menfdjen eter£ jpnmtacr engdtjch toepnigcr ban ïjet pïacb* 
të. 3©ant fp bebinbëfe fomtoijlë fo gefidt bande fpaenfcbc poe» 
ïtë/datfe al bed beter ftnacc binbë/in een goet Benefoë/ofr in eê 
febapmbout/baninbetmenfcbê-bïeefcb.ïangetbefeftufttuf* 
fep R.dc las Amazones,eft ROiinoco té bibcrfcbeïbftocbt-atéS&alfent 

ïioomen/Ebbcn cn Letter-hout efi Brafiii-hout.enbupfentderbanbe boo* 
ttien/fonbec en met b?udjten/ja fommigbe met #e jïeité/betoijl 
batfe ïangef de toatercant alfo toaffen/bat bate taeften in t’toa* 
ter bangen/enbe batter be <0eftctb aen tonnen frttê. <©oc iffer ec 
groot getoatf ban alle toojtelen/baerfe baer öjoot af maftë/met 
andere eetbare toarê/en menigte ban beefïen: até <£>ffen/ïiocpë/ 
^cbapë/©erc&en.ö/pceebë/ï)crten/£inbë/&afen en Conijné/ 
met eê onuptfpjefteïijcbe menigftte bah bogelë £>omma fuïc&en 
abonbatie/batter be ïupbëbet cft glat toojdë/fónder beel moer* 
ten te boen/om fien be cojï: tegeraften. 5 ©aer té ooc cenige milt* 
fteen/enbe anber gefïeenten/en pee fo abonbant/bat alle be febe* 
pen ban foliant bie niet en foubetonnëlabê: itemmemgbteba 
toiït bonigïi/batter ïangg be bergen bïoept / GemberJangbc Peper, 

enbe foo toat toilb Caneel, atéinbejlraet Magalbnes* 

U^at aengaet bare deeberen/toett ë / ftatuten/baer en iet niet beeï ban 
te feggbemgbdijdt até mebe ban baren <ü 3 obb bien|l / boe tod 
bat fommigbe p?efmneren/datfe pïarbtcn te leben gbeftjcb até 
deintoeonben* ban p^u.jae felbe batfe oodt ban baer gbecomett 
fouben sijn.Zp pidteten öaer lichamen met tanben ban feftere 
beefïfunté/enbe boen baer ban fap banfdter crupt in/bet toeïebe 
baer ïeben ïancït blijft. %p gbebjupf&en eenige groene ofttoit* 
te fïcenïteno boot baer munte. 



rauben/enbe anbere cofïdbcftbeden/bettoddte alleb baï feb be* 
bonbentoert/enbeté dep Stutbeur tot betoijb ban betbebjogb 
boo? 6. Jaren in Cngdant ontbooft/até fijne Ifêajeftept enbebe 

$ ts0 ntt 












m nubefe cnbe btergpïpfte beufdingen in bergeteniffe te bjengen/ 
ttiöe be oube <s3&cefïcn / baer onp niet bed aen gptegpn migf 
niet tebermelben/ fa faï icftt per bp ïaten berufïem © aïleenlp 
bertoittigpnbe/battet tegbentooo?bdpït in béfe £ebier fterc» 
ïtcn pnbd gpbteben toojt/oocfe eenige logien enbe ptpfen ge* 

! timmert/om pt goet beit baer balt te bergabeten/enbe bat tot 

piofp banbe participanten bet Weft-indifche Compagnie. 2© at 
belangt be gpbeeïe ftuft/ban swiiiien af tot R.ormoco toe/men be* 
fpeurt niet batter eenigp oube ^teben gptoeefïsijn/t’sp ban 
be êpaengiaerben in bet eerfte conqueftcren/nocb boo?/nocb 
naberbanbt ban pemant anberé gpboutottgplpft ap tod op 
Pt Cplant cufóqua gpfren té pt fo?t cafe.cnbe op pt Cplanbt 
La Trinidad een anbcr/ bat boo? een fcpidtdpfte Sferbt-bebingp 
bergaen té/enbe per bojen op fijn epgbenplaeté bermeït. 
igjitt om ben gpnen oocïi te contcnteren/ bie lufl mogpn pbben / ont 
alfuïclte bingeu te lefen/bie nocb in ttotjfd ftaen ban bet Cout- 
tpfcïantban Guyana, fo flclïeicfe alpet befe naboïgenbe repgtot 
eerterempd/upttoietté aenmercltinge fullenber mogeïpït nocb 
betfcbepen op pop ïeben/bat onfe ^cbepen t’feïbe lanbt nocb 
t’eenigpr tijbt mochten aen boen. 


giaerben/bie bp alle ntibbelen gefocp pbbê/ont Gaiana te ont* 
becbemgptogen npt befcptften ban iuan de caHeiianos ci< rigo, bie 

in eenbfl'CÏt (Primera paree de las Elcgias de Vatones illuftres de Indiasjbetfa* 

titelt beeft- . 

ht ^ett aenflagb toa£ aenbaertban Diego de cMasban bet Conincltrp 
ban Leon.tnt jaer 153*. &p toast een ban be Capitepnen ban cor- 
««jnpt innemen bau Mcrco. ^efen ordas maecte fijnen tngangb 
ïangb .0 be debiet Amana.enbe berfleet 1 5.bagen eer bp aen belle* 
bier onnoque conbe comê/baertop in 1 j.bagê guamen. Ijpnoem* 
bebeHebiec Vjapari, ben toelcften naeut pt nocb (til beput in be 
jDpaenfcp befebipingp. ^et lepbtint ^upben ban Trinedado, 
ontrent 5. ïegnaisf. ^pb?ocp upt ^>paengien 1 ooo.^olbaten. > 


36^ iuas cortefo quant met jo-llBantnbe ülebter Amazon^enbetroc boojt# 

Gafgat 























. G/ per de Sylvacn fijn pochen* bertrocfcenbanT««fc t met aoc > man 
■ P om Diegotcfiu!jJtecomen. ^pfocpten ei Dorado ïangg bejftebser 
Atn»on«s,tnafc blcbctt baer een mepnigp tpts/enbe gaarne mebet 
na Trinedado.öacr fp a!Ie bjp begraben maren- „ 

a luanGoavvzi'esÜOer flf b3H Tiincdado OntGu^na te OntbeCltCn / PP fï‘lbe 

*• fifu gftcïoobe meer op be ïepbers/ ban op fijn ciepne macpf. f P 
Ubont/ftoe berber pp toogp/ poe oberbloebigpcr banbolc/btc* 
tualien / tncboni enbe <25 out pet lantma#. 4 £nbe om btepjoeben 
bie Dn met pemb?otpt/ om fijn fame te berbjcpben / pebben an« 
bete fijnboctfïappcn gpebolgpt. .. . 

i 6. Philip de Vren, Cllbe tlilC pem Pedro de L,inpns,btebOO? fUCCCffiC Obttjïe 

hiartn toan &c Aimamcs. ^efe mare lepbetgin ben aenfiagp/maec 
Sas miert geboot ba eêSnbiaëfcpe Caffique/Putyma genaemt. 
y.icronymo d o tal nam petlangb bè toegD ban MMccupana,na alle tijnreps 

fen / enbe boen pp fijn goet berquijt pabbe / ftierf fabpieipcu te 

8 rn. Ximcnès, b?0ebcr batt Don Ximens de Qucfida bë Lantado^ttbe Pedro de Ojna» 

fiabbenbepbe opberfeftepben tpbenoocSeen berfoeeft gebaen. 
,o. sak een Bomcit/nara aUeenitjc met pemeen mebe-gcfeï/ eneenge 
abdenberb ban ^nbianen/enoe troc int ïant ban GumnaJtee rcn=> 
be meberom met goebe Ütenniffe baer ban/ enbe b?otpt met pent 
tSrenben beeïben ban gout:$P foept infgeïpcp be tmcebeftebiec 

t>e üermegfiöen fijn bolrit. . 

1 2 . HÖ Diegodc Vargcs tttCt fljll fO0U DonluaniüiiÖ# fclt OOCn vCfintH/ 

maertoieröen^erflaflöen. 

1 7 . caceres nam tr ontöedunge aen/ fcan Nucvo rcyno de Gramda, ntaet quant 

niet i)02Ö0t batt tot Ö0 Marachines,£nÖ$ tiCtÖUÏÖCU t ÏÜttt IBCt bOltlt* 
j 4 to£t£ OOCÏt Ötfïatn tjan Alonzo de Berro, op z.berfepepben tpben. 

* ' ït« teetbioeaïJ groote atmoebe/ maer quam een ïegna berre int 
mnt ïip fcclt pet vkpati ofte ben Amrm,enbe miert ten ïeften ber* 
flagpenban een bolcft/bp ber ^nbianen La guas gpenaemt. 
ï<; ïjtt toertoocït aenbaett ban Anton» Scdenno,met be meiene H.reraftt 

’ Ausuftino Dcigado bocgpben in petinuemë ban Timedado,tegcn ou- 

aarteen trejltjcften comneft ban bier plactfe. fp troeft boo?bp 
■Martcupanajnt jaer 1536 met -foo.uptgpelejcn mannen om Ou*™*» 









■ M®- 

lt 


u 


Wf! 


Ö52S»ïyBK^ 

palen bantitepferbom/ontrent get gooftban be j^ebier Tinados 
CMC mcelicti&ceUrau fijnBoIcfitogingB OactoocR ‘ 

i6, A 0 g»(ii„ DcigxioonOccfotJc fiantft ten funoeii tornt o,»™»™ met 
531® pinnen te boet/enöe 3 .te pcetöe. ^enoojïogfi öte boenniael 

Ï!* r r e ^? öianfn toa ^/öoen öie Pan be ïee ggten tegen bie ban 
öe ggcberggten greote bpanben toaren/get toelefie gem totfiin 
beo?nemcn toe! bienbe- Watt boo? gp mibbelen bont/foobem 
re tornen/ als? tot ccnen Ca(|tgne/Ga.ameDtaii ggcnaempt/bieficm 

fJniïrwnA C l^j$Ppt on /f mff cnöc reftoneït gem tot een tpefent 
JSÏ?¥ WJ** 10 * PanoHout/ó.fraep pagien/ < <fjonge 

Ji*i TXTÜ 1 !?^ met fp SMonben toaren tot GaLi” ben 
opprrfïen öebeï geb&er ban bat lonbf. ^acr namen toaren G uan - 

^S«i-C// n: - e r W ï T e ‘ P^öincien sijn getempert/ gebeu 

gefontgept /eni Rebben een bteembf infïuentieom fefioentbjoiis 
toen bopjtb te b?enggen. *$e ^>paengtacrtb namael# om Raee 

SSïIïs 1Öie ^ fa nwlöeltichban gen ontfanggen gabben / te 
beigelöen/namen en bjoeggen noeg met gen toegg a! get <öout 

j? a l fP ^ nöen ecpggen/aïle begfnbiancn baer fp be ganben aen 

SS2 £ aei " /: ï'fp öcn toegg in fittenen na cuWna enbe 

ggtftgoten ban eenen 3?nbiaen/enbe fïerf baer ban. ^ 

17 ' in fljn b20ttm öc f ,r - ^ » aö **meer bo kt/ 

bie memael^ boo? oproer onber gen feïben maleanbcren anti 
q n g?otgten/enbe be obeeggeöïebenefieerben toeber na cubugt» 

'’ w'! 131 !! 00fI l? erc rf Pf e «fn/maer grootc queïlagie berb?aafien 
geSem fiaf Öer mct Dn eÖmeuggt ober / enbe toa.b inifpS 

*9' ijiSo, ginefi get met 400 . ^pfletmierftflanofii* 

nio* rï Z K p fföccpté n Ü P lant iJmrnf 

ry!on«.^oep fp be ïlebter af boeren / bonbeit fp Caneefgoomen, 

Sijn 


\ 


% Ü 


T . ' Vir 













S? mï f n ^«öö?bctt|jem.^crc Ket fijn fcupftaoutoe 

„ ^S®ïïï»5^&gS 

i3 - 

&Zr* m ?l a "™ a( te teta tamKKSÜSl’ 
_ rc ' ,r tegncn itf/enbintitietintct «efrftieben uc ' 

^en 2 ‘ .toa.ötraereenen Nuöo dcch^z, betoeïcfteeertótis - j r c - 

. f «'*» uan 

^ fn t enfn Berr «>>baet Wouter Raiy af ferrfit / in firn ïSfnfr iian ¥,,,„ 

mmen. w ^ iuj fegïjt fdfg bit Novo Guiana O^fg £| Dorado gfjgs 

SSsfiKStt 

Uan^ngöelant 
öeufeïingen en to 

fMr^ e ? u *k 00 ^ rc ^ a £&en 2 niaer bed ree befe bemfietenïietit te 

ÊÏÏïï&i.S*!* 

bed gt0üte2$ocdten af 

en S * 8 toat ^SniShï?^» 0 ^ Sctttsijffeït battergeen ei Do"?J 
r” *r 'J**at belangt bat |)et ïant Brafiiien ofte bc bv-tteleam ar a«- 

ben int binncnfïe betoant 3ijn/i$ fbnöet ttötiffcl aac ha tr«>»* e* 
iMtjMtt teterteaBeii: ntaet Dat «et aifbo KSS 

tmU'jtm te tapt,™/kgSSHj»»» 

msftpUbt!"*''' ' Mt fI “ pttn “' / tenftSc ömïefrt een gelieft. 




































































































» 





# s \ 


V 


) 




r 


1 i 

't / 


N V 




































































V 



































































kariÉÉÉlfi